Vulkanen in IJsland

Nergens anders ter wereld vindt je zoveel actieve vulkanen als in IJsland. Veel toeristen trekken naar de bekende plekken als het geisergebied waar je om de paar minuten een gigantische waterspuit uit de grond ziet schieten. Op andere plekken kan je nog altijd baden in geothermisch water, en zijn er lavavelden waar je op de paden moet blijven omdat anders je schoenzolen zullen smelten. Land van vuur en water is dan ook echt een perfecte bijnaam voor deze bijzondere bestemming.

IJsland is het op één na grootste eiland van Europa. IJsland heeft een oppervlakte van 103.000 km² en is daarmee bijna 3 keer zo groot als Nederland. Het eiland is net ten zuiden van de poolcirkel gelegen, in het noordelijke deel van de Atlantische Oceaan. De landen die het dichtst bij IJsland in de buurt liggen, zijn Groenland, wat 300 kilometer ten westen ligt en Noorwegen, wat 1.000 kilometer ten oosten van het eiland ligt. In verhouding tot andere landen is IJsland niet erg oud. De meest oude gesteenten zijn niet meer dan 20 miljoen jaar oud. Bekende fenomenen op het eiland zijn lavastromen, aardbevingen en vulkaanuitbarstingen. Er bestaan allerlei soorten vulkanen, die op IJsland allemaal terug te vinden zijn. Van het totale vulkanische materiaal dat wereldwijd uitgestoten is in de afgelopen 500 jaar, bevindt bijna de helft zich op IJsland.

Beroemdste vulkaan van IJsland

De meest beroemde vulkaan op het eiland is de Hekla. Deze is 1.491 meter hoog en omstreeks 7.000 jaar oud. Hij is al minstens 20 keer uitgebarsten sinds het jaar 1104. De laatste keer gebeurde dit in 1991. De Hekla ligt in het prachtige Zuiden van IJsland. Je leest er alles over in dit artikel.

Geisers

Er kunnen ook vulkanische uitbarstingen onder de zeespiegel ontstaan. Dit worden geisers genoemd en ze ontstaan doordat ondergronds water in één keer wordt omgezet in stoom. Stoom heeft veel meer volume dan water, dus wordt het water wat nog boven de stoom aanwezig is omhooggeduwd met een buitengewone kracht. Het water spuit hierdoor de lucht in, wat wel 60 tot 70 meter hoog kan zijn. Vraag gratis een offerte aan

Midden-Atlantische Rug

De Midden-Atlantische Rug is een scheur die in het midden op de bodem van de Atlantische Oceaan van noord naar zuid loopt. Deze rug zorgt er voor dat Afrika en Europa steeds verder van Amerika worden verwijderd, een verschijnsel wat platen-tektoniek genoemd wordt. De rug op IJsland, die boven de zeespiegel uitsteekt, loopt midden door het eiland.

Vulkaantypen

Er zijn verschillende soorten vulkanen die op IJsland te vinden zijn. De bekendste typen zijn de schildvulkaan en de stratovulkaan. De schildvulkanen zijn vaak rustig. De lava die uit deze vulkanen komt, is vloeibaar en dun, en kan grote verwoestingen met zich meebrengen. In het westen van het eiland zijn de grootste schildvulkanen van IJsland te vinden, dit zijn de “Ok”en de “Skjaldbreidur”. In tegenstelling tot de schildvulkaan zijn stratovulkanen minder rustig. Ze hebben een karakteristieke steile vulkaankegel, doordat er meestal stroperige, dikke lava uitgespuwd wordt. Uitbarstingen zijn hierdoor dikwijls explosief. In IJsland is de bekendste stratovulkaan de “Hyannadalshnúkur”.

Spleetvulkanen

De spleetvulkaan is een andere typische vulkaansoort die voorkomt in IJsland. Hier komt de dunne lava vaak tevoorschijn uit meerdere plaatsen van een lange scheur. Later concentreert de uitbarsting zich op één bepaalde plaats. Hier wordt vaak van een vulkanisch systeem gesproken, omdat er steeds op andere plekken lava naar boven komt. In het land zijn ongeveer 18 vulkanische systemen aanwezig. De magma-kamer van de vulkanen worden constant met magma opgevuld, waardoor de caldera elke dag stijgt met zo'n 6 tot 10 millimeter. De druk loopt uiteindelijk op en de magma zoekt dan een weg naar boven.

Catastrofale uitbarstingen

Een van de ergste uitbarsting die IJsland ooit heeft meegemaakt was de uitbarsting van “Laki”. Dit vond plaats in 1783 en hierbij werd een gebied van 565 km² bedolven onder de lava. Ook kwamen er grote hoeveelheden gas vrij bij deze ramp, waaronder trioxide en zwaveldioxide. De gassen hebben zich over zo'n groot gebied verspreid, dat er zelfs zwarte, zure regen in Groot-Brittannië viel. Door deze regen groeiden er geen gewassen meer en ontstond er een hongersnood op het eiland. Hierbij kwamen 10.000 mensen om het leven, wat een kwart van de toenmalige bevolking was.
Een andere uitbarsting die gevolgen had, was een uitbarsting van vulkaan “Hekla”. Bij de uitbarsting in 1947 kwam veel as vrij, wat zorgde voor een aswolk ter hoogte van 27 kilometer. Deze as bevatte veel fluoride, waardoor 7500 schapen dood gevonden werden.
De slapende vulkaan “Helgafell” werd wakker in 1973 en spuwde lava met een snelheid van 100 m³ per seconde. De lavastroom werd geprobeerd te stoppen met grote hoeveelheden koud water en dit lukte, ondanks dat er enkele huizen verloren gingen.

Meest recente vulkaanuitbarstingen

De laatste vulkaanuitbarsting die IJsland mee heeft gemaakt was in 2011, dit was de vulkaan Grimsvötn in het zuiden van het land. Hij spuwde onder de grootste gletsjer van het eiland, waarna er een witte rookpluim ontstond van 20 kilometer hoog.
Het jaar ervoor, in 2010, barstte de vulkaan Eyjafjallajökull. Deze bleef een aantal dagen spuwen en er werden talloze mensen geëvacueerd wegens overstromingen door gesmolten gletjerijs. Ook een aantal omliggende landen hadden last van de aswolk, waardoor er veel vliegverkeer gecancelled werd.