Zuid-Afrika: het land van de (im)perfectie

Bestemming: A. Johannesburg (Zuid-Afrika) , B. Kaapstad , C. (Lesotho)
Periode: juli 2016
Vervoer: vliegtuig, bus, jeep
Accommodatie: hotels, lodges
Organisatie: NRV Holiday

Soms heb je zo’n moment waarop je eigenlijk wacht tot de wekker gaat en deze je vertelt dat het allemaal maar een droom was. Rennende giraffen, leeuwen met kleintjes, walvissen in het water, sneeuw op de Sanipass, de prachtige tuinroute, Zuid-Afrika was één grote droom die werkelijkheid werd. Ik ben verliefd geworden op dit land, op haar perfectie, maar ook de imperfectie.
Normaal gesproken ben wel weer blij om na een reis weer in het vliegtuig naar Europa te stappen. Toen ik op het vliegtuig in Kaapstad wachtte voelde dit anders, toen deed het best even pijn om weg te gaan. Hoewel een groepsreis voor velen misschien klinkt als massatoerisme, saai en meer iets voor ouderen, kan ik het iedereen aanraden! Het is de ideale manier om in korte tijd veel van het land te zien, met de pure verhalen van een lokale gids en zonder de stress van het organiseren van een reis. Afgelopen zomer heb ik met NRV de rondreis van drie weken “divers Zuid-Afrika” gedaan en ik heb hier geen moment spijt van gehad. Tijdens deze reis besefte ik mij waar het woord “divers” vandaan kwam. Ik heb nog nooit zoveel verschillende dingen gezien en indrukken op gedaan in drie weken tijd.

Iedereen kent Zuid-Afrika natuurlijk wel van de prachtige safari’s. De natuur, dat was ook waarom ik eigenlijk naar Zuid-Afrika wilde. Ik kan je zeggen: die natuur was ongelofelijk mooi, of zoals ze daar zeiden, allemachtig prachtig. Toch bestaan mijn herinneringen aan deze reis ook uit de mensen die ik hier ontmoet heb en de indringende verhalen die zij mij mee hebben gegeven. Ik zal je daarom ook meenemen in de verhalen van de locals, verhalen die nooit genoeg gedeeld kunnen worden. Omdat racisme helaas nog steeds bestaat, juist nu, maar hopelijk nooit meer uit zou draaien op een apartheid zoals Zuid-Afrika gekend heeft.

Als je aan de apartheid denkt, is de eerste persoon die bij je opkomt hoogstwaarschijnlijk Nelson Mandela. De man die de apartheid heeft weten te doorbreken en als eerste zwarte president in Zuid-Afrika de koers van het land heeft weten te keren. Veel monumenten van hem heb ik bezocht tijdens mijn reis door dit prachtige land. Ik denk dat je pas begrijpt waar de apartheid over ging, als je de echte verhalen hoort.

Met een groep van dertig man zijn wij van Johannesburg naar Kaapstad gereisd. Op het vliegveld werden wij al opgewacht door onze Zuid-Afrikaanse gids, een persoon die ik nooit zal vergeten. Ik ben ervan overtuigd dat haar verhalen de kers op de taart zijn geweest tijdens onze reis. Het meest indrukwekkende vond ik de verhalen van haar opgroeien tijdens de apartheid, waar zij met tranen in haar ogen met mij over sprak terwijl we een wandeling maakten. Ik ben altijd een voorstander geweest van gelijkheid en voor mij is het moeilijk te bevatten dat blanken zich zo superieur kunnen voelen ten opzichte van andere “rassen”. Het deed en doet mij nog steeds pijn om bankjes te zien waar je alleen op mag zitten als je blank bent, rechtbanken waarin wordt bepaald onder welk ras je valt en zo je toekomst bepaalt. Delen van de stad alleen bestemd voor blanken, de ongelijke rechten en kansen. Zij was opgegroeid op een boerderij in Zuid-Afrika en ook als blanke heeft zij het moeilijk gehad. Buren die vermoord waren omdat zij blank waren, gedwongen verhuizen. Terwijl je opgroeit met het idee dat het normaal is zoals de verhoudingen in je land zijn, kwam zij er als au pair in Nederland pas achter wat een verwrongen wereldbeeld zij had. Hoe raar het eigenlijk was dat blank en zwart zo gescheiden leefden. In Nederland heeft zij de nodige kritiek moeten verdragen: “Kom je uit Zuid-Afrika?”, dan kwamen de verhalen en de verwijten over de apartheid meteen op tafel. Speciaal voor de verkiezingen ging zij eerder terug naar Zuid-Afrika, om te kunnen vieren dat iedereen zijn stem uit kon brengen. Mandela werd gekozen en het land veranderde, ook zij was hier blij mee. Tijdens een wandeling tussen de giraffen en impala’s vertelde zij mij hoe raar het was om in de rij te staan voor het stemhok tussen blank en zwart. Om in dezelfde bus te stappen en door dezelfde deur te gaan. Terwijl ik dit schrijf krijg ik zo weer tranen in mijn ogen. Het zijn indrukwekkende verhalen, waar ik mij bijna geen voorstelling van kan maken.

Onze chauffeur was het gezicht van de andere kant van de apartheid. Opgegroeid in een klein dorp als zwarte man in Zuid-Afrika is zijn leven ook veranderd, maar nog geen 360 graden. Nog steeds voel je in het land wel een verschil tussen blank en zwart. Iets wat ook niet raar is, gezien de korte tijd dat de apartheid voorbij is. Ik denk dat er generaties voor nodig zijn om de verhoudingen echt gelijk te kunnen krijgen. Het zien van de onderdanigheid van velen van de zwarte bevolking en de autoritaire houding van blanke bazen deed mij nog steeds pijn. Hij was een fantastische man die een plaats heeft in mijn hart, een persoon om nooit te vergeten. Zijn verhalen over zijn dagelijkse leven en de Zulu stammen, waren totaal anders dan de verhalen van Suzie de reisleidster, alsof ze in twee verschillende werelden zijn opgegroeid. Echt spreken over de ongelijkheid die hij heeft meegemaakt in het verleden durfde hij niet, maar over het heden sprak hij wel. Terwijl hij ons van de ene naar de andere plek reed, spaarde hij al zijn geld voor zijn gezin. Hij wilde het beste voor zijn vijf kinderen en zijn oudste dochter kon binnenkort naar de universiteit. Ze had de intelligentie, maar nu het geld nog. Hij was vastberaden alle eindjes aan elkaar te knopen om zijn kinderen de kans te geven die hij nooit gehad had.

In Soweto ontmoetten wij een wat gezette zwarte jongen die samen met zijn gezin hier was gaan wonen. Hij leidde ons rond, door zijn wijk. Een township, zoals de wijken waar de zwarte bevolking samen moest wonen, werden genoemd. Zelf was hij geboren en getogen in deze wijk, maar ook de rest van zijn familie is hier komen wonen om meer kans te hebben op werk en inkomen. De wijk laat de verschillende gezichten van het land zien. Het eerste deel dat wij doorkruisten is het rijke deel. Ik moet eerlijk zeggen dat het geen villa’s waren die groter zijn dan een gemiddeld vrijstaand huis in Nederland, maar voor hem was dit echt de droomwereld. We cirkelden verder door Soweto en kwamen langs de armste wijken, de middenklasse en de hogere middenklasse. Sommige mensen hebben hier huisjes van de overheid gekregen, huisjes van zo’n 25 vierkante meter waar gezinnen met elkaar wonen. We reden langs het huis van Winnie Mandela, het huis waar Mandela gewoond heeft en staan stil bij Desmond Tutu zijn huis. Vervolgens liepen we langs een, op het eerste gezicht, normale middelbare school. Al snel kwam het verhaal van de studenten die hier de mars hielden om het Afrikaans als basistaal te schrappen. We liepen de straat in waar de mars werd gelopen en kwamen uiteindelijk langs het kruispunt waar het vuur werd geopend op de kinderen en waar vele kinderen het leven hebben gelaten. Indrukwekkend. Het standbeeld met pilaren staat er om deze gebeurtenis en de slachtoffers te herdenken. De pilaren die alle verschillende verhalen van de mensen vertolken, de ruimte er tussen de verhalen van de mensen die het niet meer kunnen vertellen, het water de tranen van het verdriet over wat er toen gebeurd is. Elk jaar komt de president hier bloemen leggen en herdenken. Vervolgens bracht de gids het verhaal naar het heden. Ook volgens hem was educatie iets wat uiteindelijk gelijkheid kan brengen, maar helaas ligt de kans voor het volgen van dit onderwijs nog vooral bij de blanken en is een grote groep nog steeds niet in staat een opleiding te volgen. Door de dure collegegelden, houdt de regering de bevolking onder opgeleid. Hier zijn vandaag de dag nog veel protesten tegen. Zeker in buurten als Soweto zou het onderwijs een verschil kunnen maken, educatie betekent toekomst perspectief en een kans om de vicieuze cirkel van armoede te doorbreken.

Naast de apartheid, staat Zuid-Afrika natuurlijk bekend om het spotten van de big five. Ik waarschuw je alvast, als je deze hebt gezien, wil je nooit meer naar een dierentuin! Het gevoel dat je overvalt als je een groep leeuwen ziet tijdens een avondsafari, rennende giraffen die op je afkomen terwijl je met een colaatje even pauze houdt in het park, die ene walvis die boven het water uitkomt terwijl je het niet verwacht: het is onbeschrijfelijk. Wij hebben verschillende safari’s gedaan, ochtendsafari’s, avondsafari’s, safari’s van een hele dag, vaak met een open jeep, maar we zijn ook nog met de bus door het Krugerpark gereden. Elke safari was anders, elk park was anders en elke belevenis was anders. Als ik een favoriet moet kiezen, zou ik kiezen voor de avondsafari. De mooie oranje lucht en de spanning van het zoeken naar leeuwen, off road, in het donker in een open jeep dwars door de natuur, maakte deze safari extra bijzonder. Dat we die groep leeuwen met kleintjes terwijl ze aan hun avondmaal zaten ook nog vonden was echt een cadeautje. Als je in Zuid-Afrika bent zou ik je zeker aanraden om verschillende safari’s te doen in verschillende parken. Het Krugerpark is geweldig, maar kleinere parken zoals Hluluwe of Timbavati (bumpy ride!) zijn weer een andere ervaring. Wij hebben het geluk gehad dat we de big five hebben gezien, maar stel je hier niet op in. Hou je verwachtingen laag en laat je verrassen door de natuur. Wees blij met elk dier dat je ziet, want het is een onvergetelijke ervaring. Wij waren in de Nederlandse zomer, dus de Zuid-Afrikaanse winter op reis. Ik denk dat mede hierdoor, de dieren actiever waren en beter zichtbaar. Het is tevens het seizoen om walvissen te zien. Bedenk wel dat je ook warme kleding meeneemt, want in een open safari wagen kan het best koud zijn.

Iets wat ik van te voren niet had verwacht waren alle totaal verschillende landschappen. Van woestijnachtige gebieden tot prachtige groene bergen. De Sanipass die je naar Lesotho brengt was besneeuwd, terwijl we de dag erna lekker op het strand waren. De woestijnachtige bergen, de watervallen: in Zuid-Afrika vindt je het echt allemaal. Je moet er wat uurtjes voor in de bus zitten om de grote afstanden af te leggen, maar het is het meer dan waard! Niet naar je lodge kunnen omdat er olifanten lopen, Afrikaanse braai met een wijntje bij een kampvuurtje in de avond (ook al ben je vegetarisch of veganistisch, keus genoeg!), de zonsopkomst als je vroeg in de ochtend al onder een dekentje in de open jeep op safari bent, niets is mooier dan dat.

Baie dankie voor de mooie mensen die onze reis speciaal hebben gemaakt. Het was allemachtig prachtig. En Zuid-Afrika, ooit kom ik weer terug!

Geschreven door Anne Koreman

Gratis reisvoorstel Zuid-Afrika

Heb je interesse in een reis naar Zuid-Afrika? We helpen je graag om deze reis naar jouw wens samen te stellen. Reisbureau Reisgraag.nl scoort een 9+ in reviews, we zijn lid van ANVR, SGR & Calamiteitenfonds en we hebben al meer dan 12,5 jaar ervaring. Vul hieronder jouw wensen in voor jouw vakantie naar Zuid-Afrika, dan sturen we je gratis een voorstel op maat.