De warme en vurige traditie van het Perzisch Nieuwjaar

Iran kent vele tradities. Een van de tradities is Noroez: Perzisch Nieuwjaar. Dit valt altijd samen met het begin van de lente, 21 maart. Noroez (letterlijke betekenis no=nieuw, roez= dag) wordt uitbundig gevierd. Het feest duurt maar liefst dertien dagen!

Haaft sin tijdens Noroez

Iran kent een bijzonder rijke en lange geschiedenis die duizenden jaren terug gaat. De Perzische cultuur, een van de oudste ter wereld, heeft vele schoonheden voortgebracht, zoals gedichten en architectuur. En als je eenmaal het Perzisch Nieuwjaar hebt meegemaakt, besef je dat er niet veel verbeelding voor nodig is om het jaarlijks terugkerende feest ook als een oude schoonheid te zien.

Haft sin, de zeven voorwerpen

Haft sin (spreek uit haaft sin) betekent ‘Zeven S-en’. Volgens deze traditie moeten er zeven voorwerpen in huis komen die in het Farsi met de letter ‘s’ beginnen:

1. Saabzeh: Linzespruiten staat voor wedergeboorte
2. Sendjed: Duindoorn staat voor liefde
3. Sir: Knoflook staat voor genezing
4. Sib: Appels staat voor schoonheid en gezondheid
5. Serke: Azijn staat voor leeftijd en geduld
6. Sekke: Munten staat voor rijkdom
7. Saamaanoe soort gerecht bereid uit het sap van kiemende tarwe voor overvloed
Naast die zeven voorwerpen zie je vaak ook nog het boek van de beroemde poëet Hafez, of een Qran, een spiegel (symboliseert de reflectie van het leven), goudvis (symbool voor het leven) of kaarsen (staat voor geluk).

Hadj-i Firoez , de Iraanse zwarte Piet

Enkele weken voor 21 maart beginnen de festiviteiten met de zogenoemde Hadj-i Firoez. Hadj-i Firoez zijn zwart geschminkte mannen met fel rode lippen die gehuld zijn in rode kleren. Deze Iraanse ‘zwarte pieten’ zorgen voor amusement door met tamboerijn al dansend en zingend de straten en winkels in Iran op te vrolijken. Waar Hadj-ie Firoez is, is ook Amoe Noroez. Een oude(ere) blanke, wijze man met een witte baard. Hadj-i is de clowneske side-kick van Amoe (Amoe letterlijk betekent oom).

Chahar shaanbe soeri, het vuurwerkfeest

Tijdens Chahar Shanabe Suri (spreek uit Charshanbeh Soeri), de laatste dinsdagnacht van het Perzisch jaar, komt iedereen bij elkaar om feest te vieren. Mensen maken vreugdevuren op straat en springen hierover heen. Vreugde omdat Chahar Shanabe Suri de komst van de lente aankondigt. In oude Iraanse talen staat het woord ‘Soor’ voor de kleur ‘rood’. Deze traditie stamt uit de vroege Zoroastrische periode (1700 voor Christus). Tegenwoordig vormen Zoroastriërs een kleine minderheid in Iran.

Vreugdevuren

De Zoroastriaanse traditie schrijft voor dat een aantal vreugdevuren de drie heilige waarden moet vertegenwoordigen: goede gedachten, goede woorden en goede daden. De vreugdevuren worden bij zonsondergang ontstoken. Het vuur symboliseert het licht waarmee als het ware wordt voorkomen dat het licht uitgaat (de zon ondergaat).

Sizdeh Bedar, dertien-in-de-natuur

Op de ochtend van de dertiende feestdag is iedereen in de parken of op het platteland aan het picknicken. Sizdeh/Sizdaa(h) Bedar betekent "dertien-in-de-natuur." Het is traditie dat iedereen eten meeneemt om samen met vrienden en familie te delen. Mensen gooien hun Sabzeh (kattengras) en goudvis in een rivier. Het symbool van leven en wedergeboorte vindt zo zijn weg naar vrijheid.

Waar wordt het Perzisch Nieuwjaar gevierd?

De bevolking van Afghanistan, Azerbeidzjan, Iran en Tadzjikistan vieren Noroez. Ook in landen waar mensen wonen met Iraanse voorouders zoals Georgië, Irak, Syrië en Turkije wordt Noroez gevierd. Benieuwd naar Noroez? Zorg dan dat je in maart zelf in Iran bent!

Dit artikel is geschreven door Maria Nasab. Maria Nasab is geboren in Iran en woont al heel wat jaren in Nederland. Als ervaren docent Farsi heeft ze een eigen methode ontwikkeld zodat het mogelijk is om in 20 lessen een aardig woordje Farsi te spreken. Farsi, ook wel Perzisch genoemd, is de officiële taal in Iran. Vind je het leuk om een cursus Farsi te volgen of wil je meer informatie, bezoek dan de website School voor Farsi.