Oude tradities op authentiek Yap

De enkele landingsbaan kan net genoeg lengte schenken om een Boeing-737 te laten landen als hij vanaf het begin van de strip vol in de remmen gaat. Continental is de enige maatschappij die het eiland Yap in Micronesia aandoet en dat dan een keer of vijf per week. Een aantal weken geleden mocht ik zo’n landing meemaken en geloof me, het was een hele gebeurtenis. Niet dat het vliegtuig aan het eind van het baantje de neus keerde om naar de terminal te komen maar dat bij het afslaan naar de terminal de gezagvoerder de motoren stopte en het volk achterin liet weten dat hij vanuit de cockpit niet goed kon zien waar de kuilen en gaten in de terminalparking zaten en dat het vliegtuig door een tractor zou worden opgehaald om naar de uitstapplaats te worden gesleept zonder het gevaar om weg te zakken in het verre van egale plaveisel.

Tradities

Yap maakt een bijzondere ontwikkeling door en zweeft een beetje tussen de traditionele levenswijze en de honger naar de revenuen die het toerisme zou kunnen binnenbrengen. De ontwikkeling van industrie heeft men op een laag pitje gezet, maar de uitbouw van het (eco)toerisme staat met stip bovenaan de lijst. In een vorig jaar gemaakte meerjarenplanning hoopt men rond 2011 zo’n 14.000 toeristen per jaar te mogen begroeten. De ingrediënten om dit haalbaar te maken liggen voor het oprapen, maar er zal nog veel water door de “Yapse kanalen” stromen alvorens men bij de meeste inwoners van Micronesia het denkpatroon heeft omgebogen. Sinds de grenzen voor het toerisme in 1989 werden opengesteld heeft de traditionele levenswijze op de eilanden al wel een deukje opgelopen, maar men is zeker nog niet zover dat je al overal met show wordt geconfronteerd. Voor de toerist zijn er heel mondjesmaat “traditionele voorstellingen” in de karig aanwezige hotels, maar begeeft u zich even buiten Colonia of naar een van de andere 21 bewoonde eilanden, dan zult u zich serieus moeten aanpassen aan de aldaar nog geldende wetten en gewoonten.

De mannen zijn vaak gescheiden van de vrouwen en zelfs zijn soms plaatselijke locaties verboden gebied voor vrouwen. De z.g.n. “mannenhuizen”, waarvan ieder dorp er wel eentje heeft, mogen absoluut niet door vrouwen worden bezocht. Gevraagd naar de achtergronden zei een oude Yap: “Wij mannen beslissen na vergadering in het dorpshuis, maar wij luisteren altijd naar onze adviseurs, en dat zijn onze vrouwen”. Topless lopende vrouwen is algemeen en sociaal geaccepteerd maar een niet bedekte dij onder een short wordt hier als hoogst aanstootgevend beschouwd. Het zal u dus niet verbazen dat bikini’s en andere westerse badkleding, anders dan in de op een hand te tellen hotelshops, moeilijk te vinden zijn. Voor de gasten van het eiland kijkt men iets minder streng, maar het wordt wel erg op prijs gesteld als u een handdoekje of een badjasje gebruikt als u na het duiken of snorkelen zich weer uit het water begeeft en daarmee de geldende tradities respecteert. Ook wordt het ongevraagd richten van een video- of filmcamera als een grote belediging ervaren, want wijzen doe je niet naar een ander, laat staan wijzen via een onpersoonlijke lens.

Logies en ontbijt

Helaas is er op het eiland maar een hotel te vinden dat er een eigen zwembad op na houdt. Bij het vier sterren tellende Traders Ridge Resort vindt u een klein zwembad dat verscholen tussen de beplanting weinig aanstoot zal geven aan passanten. Voor de westersezonaanbidders is dit een heerlijke oase tussen een in koloniale stijl opgetrokken overnachtingsplaats, waar u elke westerse luxe zult kunnen ontvangen, en de traditionele buitenwereld. Het restaurant alsook de intieme bar hebben een uitstraling die zeker in de top-20 van de culinaire gids “Lekker “ niet zou misstaan. Het fraaie uitzicht op de baai van Colonia is een bonus die niets extra kost. Traders Ridge is een begrip op Yap, maar ook voor de wat smallere beurs zijn er best interessante onderkomens. Het Manta Ray Hotel is erg populair bij duikers en snorkelaars. Het bij het hotel voor altijd aangemeerde kaperschip is een bekende ontmoetingsplaats voor hen die de onderwaterwereld van Yap hebben ontdekt waarbij men in een vaak zeer ontspannen sfeer aan boord wat kan eten en drinken voor een zeer acceptabel prijsniveau. Wilt u het nog iets goedkoper dan kunt u terecht in The Pathways of het Ocean View Hotel dat rond de baai van Colonia is gesitueerd. Naast deze overnachtingsmogelijkheden kunt u ook verder op het hoofdeiland nog wel wat slaapplaats vinden, maar op de buiteneilanden bent u toch echt aangewezen op het logeren bij de bevolking thuis. Deze bijzondere ervaring kunt u zeker opdoen, maar zal zeer tijdig via het Visitors Bureau moeten worden geregeld. Vraag gratis een offerte aan

Buiteneilanden

Een bezoek aan de buiteneilanden zal minstens een half jaar van tevoren moeten worden aangevraagd bij het Yap Visitors Bureau in Colonia en door de dorpsraad van uw keuze besproken moeten worden. Een eventueel bezoek zal dan samen met een lokale gids aan een dorp gebracht kunnen worden en reken maar dat u dan een onvergetelijke ervaring rijker zult zijn. Het is niet zo dat u dan even langs gaat maar uw bezoek zal terdege worden voorbereid met een intake gesprek etc. Voor het vervoer naar een der buiteneilanden of atollen bent u haast altijd aangewezen op PMA, dat staat voor de Pacific Missionary Aviation, die regelmatig de buitengewesten bezoeken. Ook per boot is er sprake van een regelmatige timetabel maar dan moet u wel tijd genoeg hebben. Bedenk dat de verste eilanden ongeveer 1000 km van Colonia verwijderd zijn.

De staat Yap telt 134 atollen en eilanden waarvan er feitelijk maar 22 bewoond zijn. De totale oppervlakte van het hoofdeiland Yap, dat weer uit vier door bruggen verbonden en door kanalen gescheiden eilanden bestaat, is ongeveer 75% van de totale oppervlakte van de staat Yap. Hier zal een en ander zich moeten gaan centraliseren omdat ook het taalgebruik hier het meest ontwikkeld is. Met Engels en Japans kunt u goed terecht, maar net als ik zult u wel veel moeite hebben met een van de vier gangbare inlandse talen, waarvan het Yapese en het Ulithian de belangrijkste zijn.

Drankvergunning en Stone-Money

Het leven op Yap is niet goedkoop. U moet zich realiseren dat men naast de visvangst niet veel zelf te bieden heeft en dat alles moet worden ingevlogen. Toch kunt u in een der relatief vele restaurantjes vaak voor pakweg twintig US dollar een perfecte maaltijd nuttigen. Ook uw drankje is ongetwijfeld verkrijgbaar, maar blijft u langer dan een maand op het eiland dan zal u op het politiebureau een vergunning voor alcoholhoudende dranken moeten kopen die u voor US $ 5,00 een jaar lang op Yap het recht geeft alcohol te nuttigen. Deze vergunning kan worden ingetrokken op het moment dat u overdadig aan het nippen bent geweest. Kunt u deze vergunning niet tonen dan zal een nachtje op het bureau zeker tot de mogelijkheden behoren. Denkt u nu niet dat dit een toeristische anekdote is, want het alcoholgebruik op de eilanden is, evenals elders in de Pacific, erg hoog en men doet er alles aan om deze steeds vaker voorkomende bedreiging van het sociale eilandleven te stoppen. Een andere vermeende anekdote gaat over het stenen geld.

Yap heet ook wel “Ìsland of the Stone Money”. Deze benaming vindt volgens de legende zijn oorsprong in het grijze verleden, toen men op het naburige eiland Palau limesteen vond dat men redelijk rond kon slijpen en dat als een soort betaalmiddel dienst ging doen. Er werden gaatjes in het midden geboord om ze met een stukje touw bij elkaar te kunnen houden. Deze stenen munten, ook wel ´Rai´ genoemd, hadden soms een diameter van zo’n drie meter en konden een gewicht van bijna 5000 kg hebben. Tot de dag van vandaag kunt u ze nog steeds op Yap vinden, dan wel niet meer in de ´broekzak´ maar wel voor de huizen en langs de paden in het dorp, waar de hoeveelheid stenen en de afmetingen daarvan de welgesteldheid van de familie of het dorp aangeven. Soms heeft men voor traditionele zaken dit geld nog in gebruik, maar de normale transacties doet u gewoon met de gangbare US-$.

Onderwaterwereld

Het Yap anno 2007 is een eilandenrijk dat tot de top-3 van beste duik- en snorkellocaties ter wereld schijnt te behoren. De onderwaterwereld van deze stipjes in de Filippijnse zee is van een ongekende schoonheid. Dat de naam Manta Rayhotel al aangeeft dat deze voor velen mooiste vissoort hier kind aan huis is zal u al begrepen hebben. Wat u nog niet is verteld, is dat deze vis in de kanalen van Yap als een der weinige plekken op aarde aan voortplanting doet en dat is iets wat veel eco- en natuurliefhebbers naar Micronesië doet komen. Het is haast niet te bedenken dat u niet naar snorkel of luchttank grijpt als u eenmaal heeft kennis gemaakt met de wondere wereld rond het koraal van Yap. Nu nog wat onbekend maar hoe lang zal dit nog zo blijven? Het altijd warme water rond Yap, met een constante buitentemperatuur van rond de 28 graden, is een te gekke omgeving om het avontuur te ondergaan. Kilometers koraal vlak onder het wateroppervlak en dan de diepten van de aangrenzende kanalen staan borg voor een ongekende fauna en een bizar grote verscheidenheid aan fraaie vissoorten. Dat u hier ook heel diep kunt gaan, heeft niet alleen te maken met de helderheid van en het zicht onder water, maar misschien ook wel met de diepte van de zee, die hier naar de ruim elf kilometer loopt in de Challengerdiepte die niet ver van Yap te vinden is.

Vervoer

Om naar Yap te komen is dus geen makkelijke opgave. Het tijdsverschil is gelijk aan dat met Sydney en Japan en zal het grootste deel van het jaar 9 uur zijn. Hiermee is tevens aangegeven dat de afstand naar dit eilandenrijk groot is en de vliegreis niet echt goedkoop. U kunt er dus komen met Continental Airlines waarvoor u moet inchecken op Manila of Guam. KLM vliegt dagelijks naar Manila en hier kunt op woensdag via Palau naar Yap en dagelijks naar Guam, waar u driemaal per week een aansluiting naar Yap kunt verkrijgen. Een andere mogelijkheid is via Honolulu en dan met de eilandhopper (leuk voor stopovers) naar Guam. Met de Micronesiëhopper maakt u stops op Majuro, Kwajalein, Kosrae, Pohnpei en Chuck alvorens op Guam te landen voor de overstap naar Yap. Als u kiest voor snelheid kunt u beter de rechtstreekse vlucht met Continental van Honolulu naar Guam kiezen. Bij terugkomst op Schiphol zal u nog moeilijk kunnen bevatten dat wat u op Yap heeft aangetroffen, slechts een twintigtal uurtjes vliegen ver is. Het bleek een heel andere wereld.

Tips van de schrijver

Men kent nog geen spitsuur op het internationale vliegveld van Colonia. Sterker nog, er komen misschien wel vijf lijndienstvluchten per week aan in de hoofdstad van het meest westelijke staatje van de Federatie van Micronesische Staten. Yap kunt u het snelste plaatsen in het midden van een denkbeeldige lijn tussen Tokio en de noordelijkste stad van Australië, Darwin. De bestemmingen van en naar zijn ook al niet groot in aantal. Je kunt komen en gaan van Guam, of Palau met doorverbindingen naar Manilla en Honolulu.Vanaf de Filippijnse hoofdstad duurt het ongeveer vierenhalf uur om via Palau naar dit wonderschone eiland te komen en komt u van Guam dan heeft een Boeing 737 van Continental Airlines slechts 90 minuten nodig om u op het verpauperde airstripje van Yap te doen landen. Manden vlechten en Stone-money zijn de hoogtepunten voor de toeristen op Yap. Het dorpshuis “verboden” voor vrouwen. Ook als je niet van duiken en snorkelen houdt, ga je toch houden van Yap, Micronesia!

Geschreven door Harry Coeland