IJskoud Finland

Bestemming: A. Salla (Finland)
Periode: februari 2006
Vervoer: Vliegtuig
Accommodatie: Bungalow

05:30 uur, een schel geluid snerpt door de slaapkamer. Slaapdronken zoek ik de knop die me moet verlossen van deze kwelling. Welke heldere geest heeft ooit bedacht dat een wekker een geluid moet produceren waarmee je iedere dag met een ochtendhumeur moet beginnen. Normaal gesproken ben ik ’s morgens nogal een treuzelaar en kan ik mij de luxe veroorloven om na het aflopen van de wekker mezelf nog een keer lekker om te draaien. Nadeel bij deze is de schelle toon die je na 9 minuten opnieuw herinnert aan het feit dat voor jou de nacht voorbij is.

Vandaag is het anders, en heb ik mijn tijd hard nodig. Ik zwaai mijn benen vanonder het warme dekbed de donkere kille kamer in en laat de rest van mijn lichaam dit voorbeeld volgen. Wassen, aankleden, ontbijten, was in de wasmand, koffers in de auto en dan gas erop. Om 08:00 uur worden we geacht aanwezig te zijn bij de incheckbalie van Finnair. De anderhalf uur die we hebben uitgetrokken om op tijd te zijn blijken 15 minuten te kort, waardoor we ons bijna als laatste melden bij de incheckbalie. Naast elkaar zitten is er niet meer bij, maar we hebben twee plaatsen achter elkaar. Omdat we buiten het seizoen zitten, had ik niet verwacht dat de vlucht volgeboekt was. Maar toch, alle stoelen zijn bezet. Onze jassen kunnen nog net in de bagage compartimenten worden gestouwd, maar de handbagage gaat onder de stoelen.

Na 2,5 uur begint het vliegtuig langzaam te dalen. Steeds duidelijker beginnen we de bossen en de meren van Finland te onderscheiden. Alleen... waar wij sneeuw verwachtten, zien we enkel op modder gelijkend landschap. Een plotselinge kriebel in mijn maag maakt mij ervan bewust dat we ineens heel snel dalen. Een blik uit het raam leert dan dat die bruine moddermassa door de ondergaande zon goud gekleurde sneeuw is. Ongeveer 15 minuten later staat het vliegtuig stil op het vliegveld Kusamo, en stappen wij rechtstreeks de folder van winterwonderland binnen. Witte bomen, ijskoud en een laagstaande zon. Binnen halen we onze bagage van de band, en lopen naar buiten waar de bagage in de al gereed staande bussen verdwijnt.

Al snel rijden we over de met witte poedersneeuw bedekte wegen richting Salla. Een half uurtje nadat we met de bus de poolcirkel passeren beleven we onze eerste zonsondergang in Finland. Rond 16:00 komen we aan bij onze bungalow. Aan de dakgoot hangen meterslange ijspegels, en het dat is verstopt onder ruim een halve meter sneeuw. Ondanks dat de open haard niet aan is, komen we binnen in een zee van warmte. Het eerste wat we dan ook doen is de thermostaat een stuk naar beneden draaien. Nadat we onze bagage hebben verdeeld over de kasten, en wat boodschappen in huis hebben gehaald kunnen we genieten van de (antieke) kleurentelevisie met daarop 3 finstalige zenders, of de sauna. Het wordt dus het laatste. Een dompelbadje is niet inbegrepen, maar een stap buiten de voordeur van ons chalet is voldoende om af te koelen. Het is -15 graden en onze lichamen dampen heerlijk in de koude buitenlucht. En wat is er fijner dan na een warme sauna te gaan wandelen in de donkere ijskoude nacht. Nadat ik mijn schoenen los heb weten te bikken uit het bevroren halletje lopen we de donkere nacht in. Natuurlijk hopen we erop wat noorderlicht te zien, maar de hemel is slechts bedekt met een prachtig sterrentapijt. Terug in de warmte van ons chalet is er geen ontkomen meer aan. Het is onmogelijk om de ogen nog open te houden, en om 22:00 uur vallen we beide in een diepe diepe slaap.

Sneeuwscootersafari in Finland

De dag begint met mooi weer, en dat komt goed uit, want vandaag gaan we een sneeuwscootersafari doen. We pakken ons goed in, maar voor Finse begrippen is het niet goed genoeg. Gevoerde laarzen, gevoerde handschoenen, een bivakmuts, een thermopak en een valhelm maken onze outfit compleet. Na een korte uitleg over met name waar de remmen van de sneeuwscooter zitten gaan we van start. En dat is maar goed ook. Enkele excursisten hebben meteen de scooter gestart tijdens de uitleg, en we staan met zijn alle in een blauwe walm naar adem te snakken. Vooral in het begin gaat het erg langzaam. Voor ons zit een stel dat niet zo snel durft te gaan, en zodra er een afdaling in zicht komt remmen ze sterk af, of staan ze helemaal stil. Ik wacht dus even tot ze een heel stuk uit zicht zijn zodat we met een iets hogere snelheid kunnen gaan volgen.

Wandelen in ijskoud Finland

Als we ’s morgens wakker worden is het buiten licht, koud en bewolkt. Vandaag bestaat de hemel uit een grijze deken van waaruit af en toe een vlokje sneeuw valt. De sneeuw is hier heel anders dan bij ons in Nederland. De vlokjes zijn erg klein, en duidelijk is de kristalvorm herkenbaar. Vandaag willen we wandelen naar de met ijs bedekte hutten waar we tijdens de sneeuwscootersafari onze eerste pauze hadden. Dankzij het GPS dat ik had aangezet tijdens de safari kunnen we duidelijk zien welke route we moeten gaan om bij de hutten te komen. Er staat vandaag een ijskoude wind. Tijdens de wandeling moeten we vaak door een dik pak sneeuw ploegen om net die ene foto vanaf het standpunt dat ik wil hebben te kunnen nemen. Regelmatig sta ik tot mijn middel of verder in de sneeuw. Na een paar kilometer begint de lucht steeds meer te betrekken en de wind aan te wakkeren. Het wordt gewoon te koud om de wandeling nog door te zetten. We draaien om. Rond 16:00 zijn we weer terug in ons warme huisje. En wat doe je dan eten, sauna, lezen en maar weer slapen.

Sneeuwschoenentocht in ijskoud Finland

De dag begint zoals hij gisteren is geëindigd. Een grijze deken hangt over Finland. De thermometer geeft -21 aan. We hebben ons opgegeven voor een sneeuwschoenentocht door de prachtige Finse natuur. De groep bestaat uit 12 toeristen, en twee gidsen. De ene baant het pad, de andere zorgt ervoor dat er niemand achterblijft. In de kleedruimtes krijgen we geschikte thermosschoenen, de sneeuwschoenen, en een paar stokken. Na wat gestoei om te kijken welke maat het fijnste zit, staan we na 10 minuten buiten. Al tijdens de uitleg hoe met de schoenen om te gaan moeten we de eerste wandelaar al oprapen. Zonder hulp lijkt het niet eenvoudig om weer recht op de voeten te komen, maar een paar extra handen zorgen ervoor dat de onfortuinlijke valler toch mee kan met de groep. Gelukkig krijgt deze wandelaar gedurende de tocht nog voldoende gelegenheid om te proberen zonder hulp weer op te staan. Als enige in de groep presteert hij het keer op keer om weer op zijn gezicht te gaan.

Ik ben weer eens de enige die fotoapparatuur mee zeult, en voel me een beetje bezwaard de camera tevoorschijn te halen, omdat ik bang ben de groep op te houden. Het pad stijgt ligt, en langzaam aan krijgen we meer uitzicht op de overal witte omgeving. De bomen zijn ingepakt met een mooi pak sneeuw, waardoor bij veel bomen de toppen onder het gewicht van deze witte deken naar beneden afbuigen. Als we even pauzeren bij een bevroren waterval neem ik snel de camera uit de tas, en neem wat extra tijd om de ijspegel formaties vast te leggen. Als de groep zich weer in beweging zet houd ik dit keer de camera om mijn nek om sneller te kunnen reageren als de gelegenheid zich voor doet. Vanaf de waterval loopt het pad stijl naar beneden. Het advies om een eigen pad te banen wordt door de meeste wandelaars gretig aanvaard. Niet alleen is het leuk om door de ongeschonden sneeuw te lopen, maar omdat je bij iedere stap ongeveer een halve meter in de sneeuw wegzakt heb je een beter houvast. Bij degene die besluiten het spoor van de gids te volgen zijn de valpartijen aanzienlijk groter dan bij diegene die hun eigen weg gaan.

Na een stukje te hebben gewandeld, verlaten we de beschutting van het bos, en wandelen we langs een groot bevroren meer. Op de grote open vlakte heeft de wind vrij spel, zodat al snel de mutsen en capuchons weer over de oren getrokken worden. Een stukje verderop langs het meer staan enkele houten tipi’s. Binnen is het net zo koud als buiten, maar in ieder geval is de wind weg. We verzamelen wat hout, en maken in het midden van de hut een behaaglijk kampvuur. In grote zwartgeblakerde kannen wordt water gekookt, terwijl rendierburgers in een rek worden geklemd, en saucijsjes aan spiessen geregen worden. Even later zitten we met in de ene hand een kop lekkere koffie, terwijl we in de andere hand de spies met saucijsje een stukje boven het vuur houden. Na de wandeling in de koude, laten we het ons allemaal goed smaken. Rondom het kampvuur is het behaaglijk warm, maar als ik kijk naar mijn muts en das die ik zolang achter me heb neergelegd, zie ik dat deze nog stijf bevroren overeind staan. Voordat we vertrekken is het dus zaak om zowel dassen als mutsen te ontdooien en enigszins droog te krijgen.

Terwijl het vuur nog lekker na smeult trekken wij de koude weer in. Dit keer weer niet in de beschutting van het bos, maar over het bevroren meer waar ontsnappen aan de koude wind onmogelijk is. Halverwege het meer wordt een grote handboor tevoorschijn gehaald, en mogen we met handkracht een gat met een doorsnede van zo’n 10 centimeter maken. Met halve meter lange hengels mogen we nu proberen een visje door het 60 centimeter dikke ijs te trekken. De vissen hebben wel wat anders aan hun hoofd, en laten ons mooi in de kou staan. Een half uur van ingespannen vissen en boren levert niets op. Voor vanavond zullen we ons eten dus gewoon moeten kopen bij de plaatselijke super. We zijn inmiddels weer vlak bij het startpunt, en terwijl iedereen zijn sneeuwschoenen uitdoet, en het voor gezien houd check ik mijn GPS voor effectieve wandeltijd….. 36 minuten! Voor ons reden genoeg om de ronde nog een keer te lopen om zo te kunnen stoppen bij de fotografisch interessante locaties. Terwijl de rest van de groep zich te goed doet aan warme chocoladedrank of koffie, trekken wij er weer op uit. Het oude spoor is goed hard aangestampt, en loopt dan ook erg gemakkelijk. Alleen bij afdalingen is het makkelijker om zelf een nieuw spoor te maken. Het oude spoor is te glad, en bied dan weinig houvast. Langzaam zakt de toch al laagstaande zon weg achter de horizon, daarbij een rood oranje spoor achterlatend in de wolkenlucht. Als we uiteindelijk iets na zonsondergang weer terug zijn bij het startpunt, is zelfs het overige water in onze bidons bevroren.

Genieten van de frisse buitenlucht

Vannacht is er behoorlijk wat sneeuw gevallen. De lucht is nog grijs, maar hier en daar lijkt het open te trekken. We besluiten om vandaag weer eens van de frisse buitenlucht te gaan genieten. We beginnen een wandeling waarbij we ons zoekend naar een pad een weg proberen te banen. Voetje voor voetje, af en toe zakken we tot onze knieën in de sneeuw, en weten we dat we langs het “pad” zitten. Even durft de zon zich te laten zien. De hemel trekt open, de zon zoekt een weg door de besneeuwde boomtoppen, die in goud lijken te veranderen. Helaas is dit prachtige schouwspel maar van korte duur. Binnen vijf minuten is alles weer wit en grijs. We beseffen dat het weinig zin heeft om verder te gaan, en volgen ons spoor terug naar onze warme bungalow.

De dag is nog lang en we besluiten ons in te schrijven voor de rendiersafarie van vanmiddag. Onze gids “Pasi” stelt ons voor aan onze chauffeurs. Het rendier van Ans luistert naar de naam Sepi, en de mijne heet Snoedje. We krijgen enige instructies betreffende het stuurwerk. Ze hoeven de voorste rendierslede maar te volgen, dus dat is allemaal niet zo boeiend. De sterke dieren lijken absoluut geen moeite te hebben met het voortrekken van de zware sledes. Af en toe hebben ze wat aansporing nodig, en soms laten ze zich lekker gaan, en trekken en sprintje. Tijdens de tocht laat de zon zich even zien. Net lang genoeg om wat foto's te maken. Voor het eerst deze week beginnen mijn tenen een beetje pijn te doen van de kou. Een vacht om op te zitten en een deken om me onder te stoppen zijn niet voldoende om mijn passieve lichaam te verwarmen. Maar al gauw komt de finse kata (hut) in zicht waar we ons kunnen opwarmen bij het warme vuur. De heerlijke chocomel en saucijsjes, die we opwarmen in het vuur, verwarmen ons tot het binnenste van ons lichaam. Na wat gezellige gesprekken krijgen we allemaal een echt rendierrijbewijs overhandigd. Trots keren we terug naar onze diertjes, die keurig in de ijskou op ons gewacht hebben. Ze brengen ons binnen een kwartiertje weer veilig terug naar de rendierfarm.

De berg op wandelen

Slechts een klein beetje bewolking teistert de hemel boven ons. Niets staat ons vandaag in de weg een nieuwe poging te wagen te berg te bewandelen, vanwaar we de tijdens de sneeuwscooter safari zo’n mooi uitzicht hadden. Helaas krijgen we ook dit keer weer een flinke pak bewolking voor de zon. Aangezien we al over de helft zijn en het windstil is besluiten we toch verder te gaan. Als we uiteindelijk bij ons einddoel zijn worden we beloond met prachtig weer. De wolken zijn verdwenen en de lucht is prachtig blauw. Het is prachtig. De bomen zijn bedekt met een dikke pak sneeuw, waardoor het sneeuwmannetjes lijken. De meeste toppen maken een sierlijke buiging, door het gewicht van de sneeuw. De sneeuwkristallen sprankelen in het zonlicht. Ik blijf maar fotograferen, overal waar je kijkt zie je nieuwe silhouetten.

Door de schoonheid vergeet ik bijna om af en toe mijn handschoenen aan te doen. Fotograferen met handschoen is erg lastig, maar bevroren vingers is ook geen optie. Toch moeten we dit natuurschoon verlaten als we voor het donker bij onze hut willen zijn. Langs het bevroren meer zien we zien we een aantal husky sleden voorbij komen. Een mooi plaatje tegen de laagstaande zon. Even later horen we een sneeuwscooter naderen. Het is de gids van de huskysafari. Hij zag onze voetsporen in de sneeuw, en komt even poolshoogte nemen of alles goed is. Wandelaars zijn hier erg zeldzaam. We zetten even een sneller tempo in, om voor het donker terug te zijn. Hierdoor gaan we erg zweten, wat de kou eigenlijk alleen maar erger maakt. Onze adem zorgt voor komische tafereeltjes.

Sneeuwschoenwandeling in Finland

Als om 7:30 de wekker gaat is de lucht nog steeds helder. Vandaag staat een sneeuwschoenwandeling op het programma. Eerst worden we met sneeuwscooter al een stuk de berg op gereden. Na wat technische probleempjes met de scooters bereiken we eindelijk het startpunt van de wandeling. We bevestigen onze sneeuwschoenen, nemen een paar wandelstokken, en beginnen aan een echte Nordic Walk. Tijdens de wandeling loop ik als eerste achter de gids in de verse sneeuw. Als we na een tijdje van plaats wisselen, kom ik er al snel achter dat de voorloper veel harder te werken heeft. Het pad banen door verse sneeuw is een uitputtende bezigheid. Onderweg komen we langs prachtige sculpturen, gevormd door bomen en sneeuw. Eenmaal op de top van de 480 meter hoge berg, hebben we een prachtig uitzicht over het dal. Fotograferen wordt door de gure wind een ware beproeving. Mijn handen voelen binnen een paar seconden als bevroren aan. Duizenden naalden lijken in mijn vingers te steken. Een uitkijktoren op de top, is geheel bekleed met een dikke laag ijs. Door het prachtige landschap banen we ons weer spoedig naar beneden, waar de temperatuur al vrij snel wat aangenamer aanvoelt.