De nomadische veetelers Toeareg

Ondanks dat de oorspronkelijke Toeareg niet meer in Marokko leven, wonen er nog wel veel afstammelingen van deze nomadische veetelers zoals Shleuhs, Riffijnen en Imazighen (allen Berbers). De Toeareg was verantwoordelijk voor een groot gedeelte van de karavaanhandel en waren voor de koloniale tijd het machtigste volk van Noord-Afrika.

De naam Toeareg

Het woord Toeareg is een meervoudsvorm. Het mannelijk enkelvoud is Targi, het vrouwelijk enkelvoud Targia. Wat beide waarschijnlijk afstamt van de naam 'Targa', de naam die zij zelf gaven aan de regio Fezzan in Libië. Veel Toearegstammen hebben daar hun oorsprong. Een andere naam die de Toeareg voor zichzelf gebruiken is Kel Tagelmoust dat 'gesluierden' betekent. De bekendheid van de Toeareg komt o.a. vanwege het feit dat de mannen hun gezicht sluieren en de vrouwen niet.


Gratis reisvoorstel aanvragen

Het leven van de Toeareg

Toen ongeveer 2.000 jaar geleden de kamelen werden geïntroduceerd door de Arabieren grepen de Toeareg de kans en gingen grote kuddes fokken. Hiermee konden ze grote afstanden afleggen en hun woongebied breidde zich snel uit. Pas echt machtig werden ze in de Middeleeuwen, vanaf de 10e eeuw beheersten ze eeuwenlang de karavaanroute door de Sahara en speelden een grote rol in de slavenhandel. Ze vervoerden West-Afrikaanse slaven door de woestijn naar de kust van de Middellandse Zee en verkochten ze aan Arabieren en Europeanen. De Toeareg kennen een eigen schrift, Tifinagh, dat direct van het Fenicische alfabet afgeleid.

Het verdere verloop van de Toeareg

De Toeareg is nauw verwant aan Moorse stammen als de Ahl Araouan, Tajakant en Tikna, die de karavaanhandel tussen Marokko en Timboektoe nog steeds in handen hebben. In 1905 werd het woongebied van de Toeareg veroverd door de Fransen. Het zuidelijke Toeareggebied ging op in Frans-West-Afrika, het noordelijke deel in Frans-Algerije, terwijl het uiterste noordoosten onder Italiaans-Libië kwam te vallen.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog kwamen een aantal Toeareg-stammen in opstand tegen het Franse gezag, maar zij werden in 1922 door Franse troepen verslagen. Na de onafhankelijkheid van de Franse koloniën werd het woongebied van de Toeareg opgedeeld tussen vijf verschillende staten: Libië (1951), Mali (1959/60), Niger (1960), Burkina Faso (Opper-Volta, 1960) en Algerije (1962). De Toeareg zelf wilde graag hun zelfstandigheid terug zonder deel uit te maken van de nieuwe onafhankelijke staten. De afgelopen 40 jaar zijn er verschillende opstanden geweest met name door de stammen die in Mali wonen. Zij wilden politieke autonomie, meer geld en aandacht voor sociale en economische ontwikkeling in het Toeareggebied en betere vertegenwoordiging in het staatsapparaat. Sinds 2012 is het erg onrustig in het noorden van Mali wat onder andere heeft geleid tot een staatsgreep en de 'oprichting' van de onafhankelijke staat Azawad, wat niet door iedereen wordt erkend.

Huidige woongebied Toeareg

Het huidige woongebied van de Toeareg beslaat het Tassili n'Ajjergebergte op de grens tussen Algerije en Libië, het Ahaggargebergte in Zuid-Algerije, de Adaghbergen in Noord-Mali, het Aïrgebergte in Niger, en de Saharaanse Azawad- en Udalansteppen in Mali, Niger en Burkina Faso. In de tweede helft van de 20e eeuw zijn door de toenemende verdroging van hun woongebied en het verlies van hun vee veel Toeareg als arbeidsmigranten naar de steden van de Maghreb en West-Afrika getrokken. Tegenwoordig zijn de Toeareg nog steeds actief in de handel in de Sahara, vooral in de smokkel van sigaretten en het transport van Afrikanen op weg naar de kust van de Middellandse Zee.