Gratis reisvoorstel aanvragen

Autoreis in Zuid-Afrika

Landkaart met overzicht van deze reis

Bestemming: A. Kaapstad (Zuid-Afrika) , B. Pretoria , C. Johannesburg
Periode: juli 2016
Vervoer: Vliegtuig en huurauto
Accommodatie: Hotels
Organisatie: World Ticket Center

Foto van deze vakantie

In oktober 2015 begon het plannen van de gaafste reis die we tot nu toe hebben gemaakt. Hard op zoek naar de goedkoopste tickets, leuke hotels, de route en huurauto’s. We dachten dat wanneer wij 9 maanden van te voren zouden boeken wij wel de goedkoopste tickets zouden hebben. Goedkope tickets hadden we zeker, maar toch kwamen een paar maanden later er nog goedkopere tickets tevoorschijn.

Via WTC.nl boekten we onze retourtickets van Brussel naar Johannesburg en ook de binnenlandse vlucht van Johannesburg naar Kaapstad. Ideaal, gezien het overzicht dat je krijgt met de prijzen, duur van de vlucht, luchtvaartmaatschappij, overstap, eigenlijk alles kan je wel vinden om je vlucht helemaal aan jouw eisen te laten voldoen. Booking.com zorgde voor ons op zo’n zelfde manier een overzicht van goede, maar goedkope hotels, en Sixt voorzag ons van de twee huurauto’s.

De route was gepland. Nu was het nog negen maanden aftellen tot onze reis eindelijk kon beginnen. De afgelopen vijf jaar hebben we onze tripjes en vakanties meestal binnen twee maanden voor vertrek geboekt. Dit keer was het dus even wennen om zo lang te moeten wachten. Maar het maakte de voorbereiding alleen maar leuker.

Het vertrek

En toen was de dag eindelijk aangebroken. Op 20 juli vertrokken wij voor 18 dagen naar Zuid-Afrika, het land wat al zo lang bovenaan ons lijstje stond. Met South African Airways vlogen wij via München naar Johannesburg. Een zeer prettige vlucht met vriendelijk personeel aan boord en goede verzorging van versnaperingen en maaltijden.

Pretoria

Eenmaal aangekomen in Johannesburg konden wij snel bij Sixt onze huurauto ophalen en vertrokken wij naar Pretoria. Een klein uurtje later arriveerden wij bij ons verblijf: Blackwood Guesthouse. Een leuke en kleinschalige accommodatie. Onze plannen waren om de buurt te gaan verkennen in Pretoria en op pad te gaan, maar we waren zo moe van de reis dat we uiteindelijk bij het zwembad hebben gezeten en even zijn bijgekomen van de vermoeiende afgelopen 24 uur.

Lang in Pretoria bleven wij niet. De volgende ochtend was het alweer vroeg uit de veren want Kaapstad stond op de planning. Met een binnenlandse vlucht van Kulula vlogen wij vanaf Johannesburg naar Kaapstad. Ook daar hadden wij weer een huurauto via Sixt. Deze auto hadden wij voor de rest van onze reis gehuurd, en konden deze dan ook inleveren bij Johannesburg Airport wat erg handig was. Onze leuke, blauwe, en spiksplinternieuwe Datsun heeft ons zo’n 5000 veilige kilometers bezorgd tijdens onze reis.

De spiksplinternieuwe Datsun
De spiksplinternieuwe Datsun

Kaapstad

Vanuit de luchthaven van Kaapstad vertrokken wij naar onze B&B: Spring Tide Inn. Hier verbleven we vijf nachten. Wanneer je in Kaapstad verblijft, is dit echt een aanrader, een dikke 10 waard. ’s Morgens wordt er een heerlijk ontbijt voor je klaargemaakt door manager Earl, de kamer was ruim, schoon, en modern ingericht, en de ligging is ideaal. Je loopt de straat uit en je komt aan bij het strand, de winkels zijn een paar minuten lopen, en er zijn geweldige eettentjes op een steenworp afstand. De eerste dag in Kaapstad zijn we dan ook de omgeving om en nabij onze B&B gaan verkennen.

Dag 2 in Kaapstad. Vandaag gingen wij met onze trouwe Datsun het Kaaps Schiereiland verkennen. De trip begon bij Muizenberg, een leuk en pittoresk dorpje aan het strand waar allemaal gekleurde strandhuisjes staan.

Muizenberg
Muizenberg

Boulders Beach

Na daar wat rond te hebben gelopen en foto’s te hebben gemaakt reden we door naar Simons Town, een stadje met gebouwen in de Victoriaanse stijl en een leuk haventje. Hier vlakbij was het bekende Boulders Beach te vinden, waar wij uiteindelijk veel langer hebben doorgebracht dan eigenlijk de bedoeling was. Boulders Beach staat bekend om de kolonie zwartvoetpinguïns die daar in grote getalen leven. Op zo ongeveer elke paar meter die je vooruit loopt komt je wel een aantal pinguïns tegen. Deze donzige, grappige wezentjes trekken zich totaal niets aan van de mensen die rondlopen en het was geweldig om daar een aantal uur van onze tijd te spenderen. Boulders Beach had twee verschillende ingangen: één voor het strand zelf, en de andere waar de pinguïns leven. De vrouw achter de kassa raadde ons aan om, als we de kolonie wilde zien, beter alleen naar die entree konden gaan. Eigenwijs dat we waren besloten wij toch eerst naar het strand zelf te gaan. Na wat klimmen en klauteren over grote rotspartijen kwamen wij al behoorlijk wat moois tegen. Reuzenzeesterren en dassies maakte dit deel van het strand erg leuk, maar ook kwamen wij een aantal pinguïns tegen. Maar het allermooiste hiervan: er was helemaal niemand op dit deel van het strand. Alleen wij, een paar pinguïns, dassies en reuzenzeesterren.

Pinguin op het strand
Pinguin op het strand


Eenmaal teruggelopen naar de ingang zijn we ook nog naar het andere strand gegaan bij de kolonie. Hier was het helaas vol van toeristen, maar het was wel een plaatje om die pinguïns met z’n allen bij elkaar te zien zitten en liggen. Boulders Beach is echt een absolute aanrader om heen te gaan wanneer je in Kaapstad bent. Het was voor ons echt een hoogtepunt.
Boulders Beach
Boulders Beach

Kaap de Goede Hoop en Cape Point

Eenmaal teruggekomen bij de auto hebben wij onze tour voortgezet richting Kaap de Goede Hoop en Cape Point. Hier zijn wij omhoog gelopen en hebben wij prachtige foto’s kunnen maken. Wat een uitzicht! Na Kaap de Goede Hoop en Cape Point reden we via de andere kant van het schiereiland weer terug richting Kaapstad waar we onderweg nog wat stops hebben gemaakt. Zo kwamen we uit bij Platboom. Een schitterend strand, de zee met hoge golven, en wederom geen mens te bekennen. Je kon mijlenver kijken zonder ook maar een teken van leven te kunnen zien. Adembenemend!

Prachtig uitzicht!
Prachtig uitzicht!


Uiteindelijk eindigden we deze dag, via Chapman’s Peak (fantastisch uitzicht en zeker de moeite waard om even te stoppen), in Houtbay, waar we heerlijk hebben gegeten bij het Italiaanse Restaurant Posticino met een prachtig uitzicht. Met een volle maag vertrokken we richting onze B&B waar we als een blok in slaap zijn gevallen na een geweldige dag in (de buurt van) Kaapstad.

Cape Town Stadium en Victoria and Alfred Waterfront

Dag 3 in Kaapstad; tijd om Kaapstad zelf te bekennen. We zijn deze dag gestart bij het Cape Town Stadium, waar ook veel wedstrijden van het WK in 2010 zijn gespeeld. Ajax Cape Town speelt hier normaal zijn wedstrijden en het leek ons erg leuk om een stadiumtour te doen. Helaas zijn de tours alleen op dinsdag en donderdag, dus was er voor ons geen mogelijkheid meer om de tour mee te maken. Niet alleen is daar het voetbalstadion te vinden, maar ook het rugby stadion en het cricketstadion. Een heel sportpark eigenlijk. Na daar wat te hebben rondgelopen zijn we doorgegaan naar het Victoria and Alfred Waterfront, een modern en toeristisch winkelcentrum met vele bekende (en dure) merken, maar ook allerlei andere attracties en een leuk haventje met mooie (weer in Victoriaanse stijl gebouwde) gebouwen. Ook is dit de thuishaven voor het vertrek naar het Robbeneiland. Mocht je erg graag naar het Robbeneiland gaan is het zeer aan te raden dit thuis voor vertrek al te boeken via de website. Wij wilden hier erg graag naartoe, maar helaas zat het de komende dagen helemaal vol waardoor wij niet meer konden gaan.

Victoria and Alfred Waterfront
Victoria and Alfred Waterfront

Lion’s Head en Signal Hill

Eenmaal vertrokken bij het V&A Waterfront zijn we doorgegaan richting Lion’s Head en Signal Hill. WAUW! Wat een fantastisch uitzicht over de stad en de Tafelberg heb je hier, schitterend! Hier weer wat mooie foto’s kunnen maken, en weer door gegaan naar ons volgende punt: Camps Bay Beach. Camps Bay staat bekend als het toeristische strand van Kaapstad. Gezien het winter was in Kaapstad, was het nu erg rustig. We hebben hier heerlijk gewandeld over de rotsen en over het strand. De omgeving waarin Camps Bay ligt is ook schitterend. Echt wel even de moeite waard om langs te rijden wanneer je in de buurt bent.

Signal Hill
Signal Hill

World of Birds Wildlife Sanctuary and Monkey Park

Na deze bezienswaardigheden te hebben bezocht hadden we niet zoveel tijd meer over voor het donker werd, en we wisten niet zo goed wat we nog konden gaan doen. Na wat te hebben nagevraagd zijn we naar World of Birds Wildlife Sanctuary and Monkey Park gereden. Dit is een opvang voor verschillende kleine dieren. Niet alleen zijn hier vogels en aapjes te vinden, ook bijvoorbeeld cavia’s, eekhoorns en zelfs alpaca’s. De entreeprijs van dit (kleinschalige) park is erg laag en het is erg leuk om even rond gelopen te hebben als je tijd over hebt. Van schitterende tropische vogels tot fascinerende uilen, alle soorten vogels zijn er te vinden. Ook de verschillende soorten aapjes zijn leuk om te zien. Uiteindelijk gingen we de Monkey Jungle in waar, net als in de Apenheul, doodskopaapjes rondslingeren en zo nu en dan op je schouder springen. Een erg leuke afsluiter van onze derde dag in Kaapstad!

World of Birds Wildlife Sanctuary and Monkey Park
World of Birds Wildlife Sanctuary and Monkey Park

Blouberg Strand, flamingo's en de Tafelberg

Dag 4 in Kaapstad. Onze laatste dag in Kaapstad zelf, want de ochtend hierna vertrekken we weer uit Kaapstad. We hadden op deze dag nog genoeg op de planning staan wat we nog gedaan wilden hebben. Als eerste reden wij naar Blouberg Strand. Hier heb je een schitterend uitzicht waar aan de overkant van de zee de Tafelberg ligt. Op de weg terug kwamen we een meer/riviertje tegen waarin een groepje flamingo’s in het water stonden. Hier zijn we even gestopt om wat rond te lopen en wat foto’s te maken. Vervolgens zijn we doorgereden naar de Tafelberg waar we weer wat schitterende foto’s hebben kunnen maken van het adembenemende uitzicht.

Blouberg Strand
Blouberg Strand

Het centrum van Kaapstad

Uiteindelijk vonden we het tijd om eens het echte centrum van Kaapstad te gaan verkennen: Longstreet. Een ontzettend druk centrum, met vele winkeltjes en weer mooie Victoriaanse gebouwen. Na wat rond gelopen te hebben door Longstreet en Green Market Square besloten wij toch de rust weer een beetje te gaan opzoeken en zijn we terug gegaan naar Victoria and Alfred Waterfront. We hoorden dat hier een erg mooi zeeaquarium te vinden was en besloten daar even een kijkje te gaan nemen. Je kon hier zeesterren vasthouden en verschillende soorten koraal. Ze hadden een erg mooi, donker aquarium voor verschillende soorten kwallen die in grote buizen licht gaven in het donker. Dit was erg mooi om te zien. Onze laatste dag Kaapstad hebben we afgesloten in Green Point. Hier hebben we gewacht tot de zon onderging in de zee en hebben hier schitterende beelden van kunnen maken. Vervolgens zijn we, op aanraden van de manager van onze B&B, gaan eten bij het restaurant tegenover het water, The Husser Grill. Hier hebben wij voor omgerekend €17,50 p.p. (inclusief drankjes) heerlijk uitgebreid met een voor-en hoofdgerecht gegeten. Een geweldige afsluiter van onze dagen in Kaapstad!

Het centrum van Kaapstad
Het centrum van Kaapstad

Vertrek vanuit Kaapstad

Dag 5 in Kaapstad: helaas tijd om te vertrekken. We waren graag langer gebleven maar onze volgende bestemming stond op de planning: Nelspruit. Via Port Elizabeth en Durban zijn we richting Nelspruit gereden. Een erg lange, maar fantastische roadtrip waarbij we ontzettend veel hebben kunnen zien onderweg. Overstekende bavianen, koeien en ezels, maar ook prachtige plattelandsdorpjes en drukke stadjes waar we wel doorheen moesten rijden. In Port Elizabeth verbleven we bij Garden Gate Guest House, wat ons ook weer meer dan prima is bevallen. De erg modern en luxe ingerichte kamers was een super plek om uit te rusten van de lange reis. De eigenaresse was erg vriendelijke en behulpzaam en ook ’s ochtend stond er een heerlijk ontbijt al vroeg voor ons klaar. Vanuit hier reden we de volgende ochtend gelijk door naar Durban waar we verbleven bij Garland Place B&B. Dit was een groot huis met verschillende slaapkamers. Omdat het erg rustig was mochten we zelf uitkiezen welke kamer we wilde, ongeacht dat we voor de kleinste kamer hadden betaald. De manager was wederom weer erg vriendelijk en ook hier werd in de ochtend weer een heerlijk ontbijt voor ons klaargemaakt. Helemaal uitgerust en na een stevig ontbijt waren we er helemaal klaar voor om de laatste lange rit door te zetten richting Nelspruit.

De moderne kamer
De moderne kamer

Nelspruit

Aan het einde van de middag arriveerden wij bij onze accommodatie in Nelspruit waar we de rest van onze vakantie zouden verblijven: 85 Emhke Street. Een beter verblijf om acht nachten te blijven hadden we bijna niet kunnen uitkiezen. Het was schoon, het personeel was erg vriendelijk en behulpzaam en we hadden een zwembad helemaal voor onszelf. De eerste paar dagen hebben we voornamelijk uitgerust en bij het zwembad gelegen. Bij het zwembad liggen was al een hele beleving gezien de grijze aapjes die de hele dag door rondslingerden en de mooi gekleurde vogeltjes die rond fladderden. Na de eerste paar dagen zwembad begon het toch wel weer te kriebelen om wat te gaan doen, dus besloten wij het Jane Goodall Chimpanzee Sanctuary te bezoeken. Op de weg hiernaar toe kregen we al een klein voorproefje op het Krugerpark dat we een paar dagen daarna zouden gaan bezoeken.

Chimpanzee Sanctuary

Zo kwamen we al koedoes, wildebeesten en giraffen tegen. Eenmaal aangekomen bij de Chimpanzee Sanctuary waren we nog net op tijd om aan te sluiten bij de rondleiding. De enthousiaste verzorgster kon ons alles vertellen over deze dieren. Zo wisten wij aan het einde van de tour precies wat elke chimpansee had mee gemaakt en waardoor hij terecht was gekomen in de opvang. Schokkende maar ook mooie verhalen kwamen langs en het was fantastisch om te zien. Ook de chimpansees zelf zorgden voor het nodige vermaak tijdens de tour.

Chimpanzee Sanctuary
Chimpanzee Sanctuary

Panorama Route

Aan het einde van de tour besloten we een deel van de Panorama Route af te gaan. Zo zijn we de watervallenroute helemaal afgegaan, hebben we Pilgrim’s Rest bezocht, zijn we door Graskop gereden en doorgegaan naar God’s Window. Helaas was het daar deze dag erg mistig en konden we er niet komen. Wel heeft deze route ons toch veel moois geboden zoals een grote groep met bavianen in verschillende formaten die met groepen van acht de weg overstaken en zich schuil hielden in hun verblijfplaats wat een beetje leek op de beelden uit the Jungle Book.

Panorama Route met bavianen op de weg
Panorama Route met bavianen op de weg


De watervallenroute was ook erg mooi, vooral de laatste waterval waar we aankwamen, the Lisbon Falls. Hier kon je helemaal langs en ook bovenop tussendoor lopen waardoor je op een schitterend punt kon staan met een fantastisch uitzicht. Wat is Zuid-Afrika toch verschrikkelijk mooi en veelzijdig!
 Uitzicht bij the Lisbon Falls
Uitzicht bij the Lisbon Falls

Krugerpark

Uiteindelijk stond twee dagen later ons absolute hoogtepunt op de planning: het Krugerpark. In de ochtend ervoor zijn we al richting Hazyview gegaan omdat onze safarigids ons de volgende ochtend al om 06.00u zou komen ophalen. We hebben in Hazyview geslapen op een soort camping, waar wij sliepen in een loft. De naam hiervan is Kiaat Bungalows. Ook dit vonden wij weer een echte aanrader. De accommodatie is erg groot in een prachtige omgeving gelegen tussen de bergen. Het zwembad was heerlijk om aan te liggen en de faciliteiten waren super. Hier hebben we, met behulp van de eigenaresse, ook onze Datsun even kunnen wassen gezien niet meer was te zien dat de originele kleur blauw was na de vele kilometers die we ermee hadden gereden door het Zuid-Afrikaanse landschap.

De volgende ochtend werden we opgehaald door Arno van Private Kruger Safaris. Deze safari hadden we al voor vertrek naar Zuid-Afrika thuis geboekt. Niet alleen was deze erg voordelig in de prijs, maar ook waren de reviews erg positief. We hadden er zin in! Met een ander Nederlands gezin vertrokken we in de safariwagen richting het Krugerpark. Met zonsopgang reden we het Krugerpark al binnen. Arno wist alle plekjes te vinden met bijzondere dieren en via de radio had hij contact met zijn collega’s om nog meer plekjes te weten te komen. Al snel kwamen we uit bij de hyena met twee jonkies. Dit was echt een fantastisch en hartverwarmend beeld.

Hyena met jong
Hyena met jong


Aan de andere kant van de auto stonden twee olifanten. Even later reed Arno snel door omdat hij wat door had gekregen op de radio. Hij wilde niet zeggen waar het over ging, om teleurstelling te voorkomen als we te laat waren. Zelfs bij twee neushoorns stopte hij niet, dus het was veelbelovend wat hij voor ons in petto had. Op een gegeven moment stopte hij de auto, en keek zelf eerst door zijn verrekijker heen en werd laaiend enthousiast. Een stukje verderop liepen er drie luipaarden bij elkaar. Dit was volgens Arno een niet heel erg vaak voorkomend fenomeen, gezien ze meestal alleen of in tweetallen rondlopen. Het enthousiasme van Arno en zijn kennis over het Krugerpark was geweldig. Dit was slechts een voorproefje op deze dag. We hebben de Big Five gespot (olifant, neushoorn, buffel, leeuw en luipaard), maar ook de aanvullende Super Seven; de wilde hond en cheeta. Daarnaast hebben we ook vele andere wilde dieren gezien. Het was echt geweldig. Als je een begeleide safari wilt doen zou ik zeker Private Kruger Safaris sterk aan raden.
Olifant tijdens de safari
Olifant tijdens de safari

Dag twee in het Krugerpark

Aan het einde van deze geweldige dag gingen we vol enthousiasme terug naar Nelspruit. Wat een geweldige dag hadden we in het Krugerpark gehad. We hadden nog maar 3 dagen in Zuid-Afrika te gaan, waarvan de derde dag onze vertrek dag richting Johannesburg was. Een verslavend gevoel hadden wij gekregen van het Krugerpark. Zo erg zelf dat we besloten om onze laatste dag in Nelspruit toch nog maar een dag naar het Krugerpark te gaan, ditmaal met onze trouwe Datsun, zonder begeleiding. We stonden om 5 uur in de ochtend al op om ervoor te zorgen dat we alles eruit konden halen. Nog voor het licht werd kwamen we aan bij de Paul Kruger Gate waar we vol verwachting begonnen aan onze eigen ontdekkingen. In de ochtend waren we nog niet erg veel tegengekomen. Wel olifanten, giraffen, zebra’s en natuurlijk de impala. Uiteindelijk kwamen we op een plaats aan waar veel auto’s stil stonden. Hier moest wel iets gaafs te zien zijn! En ja hoor, een hele kudde leeuwen! Wauw! Het leek erop dat deze leeuwen aan het beramen waren op een buffel te gaan jagen die een eindje verderop stond. We besloten om te wachten om dit te kunnen meemaken. Helaas duurde het erg lang, dus hebben we besloten weer verder te gaan rijden. We kwamen weer veel moois tegen, kuddes met buffels, springbokjes, giraffen, maar nog geen hele bijzondere dieren.

Er werd veel volop wild gespot in het Krugerpark
Er werd veel volop wild gespot in het Krugerpark


We besloten een onverhard zijweggetje in te gaan. We reden er rustig doorheen tot we ineens iets zagen in de struiken. Ons hart ging gelijk te keer, het was een luipaard. Wat een schitterende dieren zijn dit toch. Hij stak zelfs de weg over vlak voor onze neus. Helaas kwam er een andere auto aan waardoor het luipaard in snelheid zich uit de voeten maakte en we geen goede foto’s konden nemen. De rest van de dag verliep hetzelfde. We hebben veel moois gezien en het was echt geweldig. We wilden alles uit deze dag halen, en dat betekende dus ook dat we niet naar de uitgang gingen zolang het nog geen sluitingstijd was. We hadden nog een kwartiertje over en besloten vlak voor de uitgang weer een zijweggetje in te gaan. Helaas liep deze uiteindelijk dood waardoor we moesten omkeren en we besloten richting de uitgang te gaan. En toen gebeurde er ineens iets geweldigs. Vlak voor onze auto zat in de bosjes wederom een luipaard, naar ons te staren. Er was helemaal niemand in de buurt, alleen wij en het luipaard. Snel wat foto’s gemaakt en heel zachtjes doorgereden. Het luipaard liep mee met de auto langs de weg. Wij stopten en het luipaard stak de weg voor ons over. Toen waren we hem kwijt. We keken nog eens goed om ons heen, het begon al te schemeren en deze dieren zijn vrij goed gecamoufleerd. We kijken naar links, en ineens zien we hem liggen, een paar meter naast onze auto, als een schitterende koning lag hij daar naar ons te staren. Snel de camera erbij gepakt en onze mooiste foto van de reis kunnen maken. WAUW, wat een afsluiter van de vakantie!
Een luipaard!
Een luipaard!

Rietvlei Nature Reserve

Althans, dat dachten we. Door deze twee ervaringen met safari zijn we eigenlijk verslaafd geraakt aan safari’s. Helaas zat de tijd erop en de volgende middag moesten we de auto in richting het vliegveld van Johannesburg. Omdat we er zeker van wilden zijn dat we op tijd op de luchthaven zouden aankomen besloten we in de ochtend al te vertrekken en nog wat te gaan doen in de buurt van het vliegveld. Even op google gekeken, waar we uitkwamen bij een kleinschalig natuurreservaat tussen Pretoria en Johannesburg in: Rietvlei Nature Reserve. Hier hebben wij nog een paar uurtjes rondgereden en weer aardig wat wild gespot.

Een stokstaartje
Een stokstaartje


Vanuit daar zijn we doorgereden naar Johannesburg International Airport terug naar Nederland waar we weer met beide voeten op de grond zijn beland. Wat een fantastische reis naar het schitterende en veelzijdige Zuid-Afrika was dit. Om nooit te vergeten!

Geschreven door Tim Wiggers

Heb je interesse in een reis naar Zuid-Afrika? We helpen je graag om deze reis naar jouw wens samen te stellen. Reisbureau Reisgraag.nl scoort een 9+ in reviews, we zijn lid van ANVR, SGR & Calamiteitenfonds en we hebben al meer dan 12,5 jaar ervaring. Vul hieronder jouw wensen in voor jouw vakantie naar Zuid-Afrika, dan sturen we je gratis een voorstel op maat.

Vertel ons uw vakantie wensen. Onze reisexperts geven u gratis en vrijblijvend reisadvies op maat.

 Aangesloten bij ANVR,SGR, Calamiteitenfonds
 9,6 in reviews
 Veel kennis en ervaring
 3.879 klanten gingen u voor

Uw gegevens

* = verplicht. Privacy beleid is van toepassing

Vakantieverhalen / reisverslagen

Gerelateerde artikelen