Het beste van Brazilië

Bestemming: A. São Paulo (Brazilië) , B. Foz do Iguaçu , C. Rio de Janeiro , D. Congonhas do Campo , E. Manaus , F. Salvador da Bahia
Periode: oktober 2004
Vervoer: Vliegtuig
Accommodatie: Hotel
Organisatie: Fox Vakanties

Dinsdagmiddag 12 oktober werd er rond 16.00 uur door FOX gebeld dat de KLM ons een uur eerder dan gepland naar Parijs zou brengen en vandaar zou het VARIG-toestel naar São Paulo vertrekken. “Elk nadeel heb z’n voordeel”. Omdat we nu om 16.30 uur op Schiphol moesten zijn kon ik vóór de avondspits weggebracht worden. Keurig op tijd kwam een medewerkster van FOX met de tickets en stuurde ons vast naar de KLM-balie. Maar het inchecken ging niet zo maar, er moest een apart voucher aan te pas komen en dat ging ook nog voor 4 personen tegelijk. Dus zaten we in groepjes van vier, nog grotendeels onbekenden, aan elkaar vast. Het KLM vliegtuig zat, zoals te verwachten was, behoorlijk vol. Parijs is echt dichtbij, dus al om 20.10 uur geland op Charles de Gaulle. Daar was ik nog nooit geweest, wat een gigantisch vliegveld met stijgende en dalende slurven. Bij de informatiebalie hoorden we dat we met de bus naar terminal 1 moesten. Inmiddels natuurlijk al donker buiten en het regende ook nog. Het bleek een heel eind rijden te zijn naar een bijna uitgestorven terminal. Het inchecken ging daardoor natuurlijk wel snel. De koffers waren al doorgecheckt vanaf Schiphol Om 23.00 uur gingen we los van de slurf en om 23.30 uur zaten we in de lucht. Eerst nog ons avondeten en daarna rust.

Eerste kennismaking met Brazilië
De vlucht was prima gelopen zodat we een half uur eerder landden dan gepland. Half zes Braziliaanse tijd (10.30 uur Nederlandse tijd). Gelukkig was het buiten al licht, al zag het er bewolkt uit. In de rij voor de paspoorten. Voor Amerikanen bleek er een apart loket te zijn, waar controle met o.a. vingerpatronen plaats vindt. In de aankomsthal stond Nisette, die onze lokale gids bleek te zijn, met een bordje FOX en verwees ons naar de hoek waar onze reisleider Alain Suys op ons stond te wachten. Bij hem stonden ook de 2 reisgenoten die niet op Schiphol waren ingecheckt, zodat het totaal van de groep nu de geplande 19 bedroeg. Geld gepind bij de ABN-AMRO, zodat ik even vooruit kon. Aan de koffers werd een geel lintje bevestigd en aan de label een nummer om het transport tijdens de reis gemakkelijk te kunnen controleren. Goed idee!
Buiten stond de bus. In de ochtendspits en met regen een flinke rit van meer dan 50 km en anderhalf uur naar hotel Bristol. In het hotel bleek er verwarring te zijn over de kamers. De 1-persoonskamers bleken verwisseld te zijn in de administratie, een verschijnsel dat me de hele reis zou blijven achtervolgen. Maar het werd soepel opgelost.

Om 9.30 uur alweer op pad voor de stadstoer. Het verkeer was nog steeds druk en het weer was ook nog regenachtig. De gids vertelde dat São Paulo zijn naam heeft gekregen omdat de stad gesticht werd op 25 januari 1554; 25 januari is de dag dat Paulus in Damascus bekeerd werd. Eerst naar het grote Parque do Ibirapuera, waar we even uitstapten om het grote monument voor de pioniers van de kolonisatie van het binnenland, het Monumento das Bandeiras, te bekijken. De fonteinen die we onderweg naar het hotel al hadden gezien, hielden even op met spuiten. De fonteinen zijn in 2004 door een miljonair cadeau gegeven aan de stad die hem rijk gemaakt heeft. Weer in de bus, nu door de Japanse wijk, herkenbaar aan de straatlampen; in São Paulo wonen 2 miljoen Japanners, de grootste kolonie buiten Japan. Uitgestapt bij de kathedraal, een neogothisch en heel sober uitgevoerd bouwwerk, ontworpen door een Duitse architect. Uit de kathedraal wandelen over het Praça da Sé. Op het plein was iemand bezig een act op te voeren met een bewegende hand. Zag er fascinerend uit. Doorgewandeld naar de kerk en het huis van de zalige Anchieta op de Patio do Colegio: Anchieta was een jezuïet die de Indianen beschermde en beschouwd wordt als de stichter van São Paulo. Naast het huis, nu museum, staat daarvoor een gedenksteen. In de tuin van het huis was er even tijd voor koffie met een stukje quiche, het was tenslotte al 11.45 uur.

Weer in de bus langs veel gebouwen en kerken terug naar het hotel. De gids vertelde dat Brazilië voor 3 producten een zeer groot exportland is, met name koffie, sinaasappelsap en bloemen. Verder dat een deel van de auto’s op alcohol rijdt die uit suikerriet wordt geproduceerd; dat is goedkoper dan op benzine. Verdere wetenswaardigheden: aan de banden van vrachtauto’s en bussen zitten buisjes die het mogelijk maken door te rijden met een lekke band en met vervangen te wachten tot alle banden versleten zijn. Ook hier heeft de “modernisering” toegeslagen: in São Paulo zijn 365 filialen van McDonald.

De bus kon de liefhebbers afzetten bij de iets verder gelegen shopping mall. Dat leek ons een goed idee, het was pas kwart voor een. In de shopping hall moderne winkels, vooral veel schoenenwinkels en juweliers. Ook aparte dingen gezien, zoals een stalletje met namaakbrood, groenten en vruchten. Weer naar buiten, inmiddels lekker zonnig weer. Daardoor werd het ook meteen warmer, in de ochtend was het maar 21 graden, later werd het 24. Half vijf naar de hal van het hotel. Een voorstelrondje, zodat we in ieder geval elkaars voornamen wisten. De fooienpot moest gevuld worden en de facultatieve avondexcursie moest betaald worden. Daarna op pad naar de bushalte om de hoek. In de bus stonden ze zelfs voor ons op! Als Amsterdammer ben ik dat niet meer gewend.

Naar het Praça da Sé en in de schemering lopen. Eerst naar het cultureel centrum met een prachtig Jugendstil glazen plafond. Helemaal naar boven gelopen en per verdieping naar beneden. Er was een tentoonstelling van Tapiès. Daarna weer verder aan de wandel. Even binnengelopen in de kerk van St. Antonius waar een goedbezochte mis aan de gang was. Langs de verlichte opera naar het Edificio Italia. Met 2 liften naar de 41e verdieping. We mochten ook even buiten naar het prachtige uitzicht over de verlichte stad kijken. Ook vanuit de bar was die goed te zien. Inmiddels was voor ons een caipirinha klaargemaakt, een kennismaking met wat ons dagelijks aperitief zou worden. Vanuit dit gebouw werden we opgehaald met kleine busjes van het Grill Hotel om naar een churascaria te gaan. Dat was echt een belevenis. Een goed voorzien buffet met salades en vis, maar vooral het vlees dat aan tafel vanaf het spit werd gesneden. Zoveel en wat je maar wou en van uitstekende kwaliteit. Met dezelfde busjes werden we weer teruggebracht naar het hotel.

Zelf de stad in
Na een uitgebreid ontbijtbuffet als stevige basis voor deze nieuwe dag konden we aan onze eerste vrije ochtend beginnen. Aan de overkant van de drukke straat gekeken bij het paleis van de biscuitjes. Daarna richting kerk, waar we even een blik wierpen op de schoonmaakactiviteiten. Achterin zat een kloosterzuster die beschikbaar was voor maatschappelijk werk. Naast de kerk van San Expedito is een pleintje met enkele leuke kraampjes. Niet erg toeristisch ingesteld. Veel tijd was er niet, de koffers moesten om half twaalf op de gang staan. In de hal van het hotel stond een computer voor vrij gebruik; even een mail gestuurd. Zo eenvoudig en dat over een afstand van 10.000 km. Om 12 uur door een regenachtig São Paulo naar de luchthaven. Onderweg naast mooie huizen ook wel wat favela’s gezien. Het vliegtuig vertrok om 15.30 uur.

Foz do Iguaçu
Bij de landing in Foz do Iguaçu was het zonnig en warm. De Nederlands sprekende gids Martina wachtte ons op. Een klein stukje met de bus naar hotel Carima. Half acht gingen we weer op pad met de bus naar Rafarin, een grote “eetschuur” met schuin geplaatste tafels voor een groot podium. Eerst tijd om te eten. Goed eetbaar, maar minder van kwaliteit dan gisteren. Om 21.00 uur begon de show. Harde muziek en een wervelend tempo. Eerst folklore uit andere Zuid-Amerikaanse landen, daarna kwam Brazilië aan de beurt. Ook een aankleding zoals wij dat kennen van de carnavalsbeelden. Af en toe werd iemand uit het publiek op het podium gehaald. Aan het einde van de show kregen we allemaal een glas ananassap van de zaak waarmee getoost werd. Erg massale en luidruchtige show, maar voor een keer is het prima. Half elf was het afgelopen en kwam Alain ons weer halen.

Argentijnse kant van de watervallen
Vroeg in de ochtend even op het balkon van mijn kamer gestaan, er kwam een pauw aangevlogen. Verder in de verte de heen en weer lopende struisvogels en een paard. Het kippenhok lag ongeveer tegenover mijn kamer. En ook veel vogelgekwetter. Na ook hier weer een ruim voorzien ontbijtbuffet konden we om 8.30 uur vertrekken. Vandaag de excursie naar de Argentijnse kant van de watervallen. De grens bleek niet ver weg te zijn. Terwijl onze Duits sprekende gids Yvonne met de paspoorten naar binnen was konden we de Argentijnse Mate thee ceremonie bekijken. In een ronde bol gaat thee en veel suiker, vanuit een thermosfles wordt de hele dag warm water in de bol geschonken. Er zit een buisje aan waaruit de thee kan worden opgezogen. Samen delen, dus iedereen uit hetzelfde buisje. Helaas kregen we geen stempel in de paspoorten. Na een klein stukje rijden bereikten we de ingang van het Natuurpark dat grensoverschrijdend is. Een korte wandeling bracht ons bij de trein. Het perron stond erg vol, maar iedereen ging erin en we vertrokken keurig om kwart voor tien. Vanaf het eindpunt een wandeling naar het Duivelskeelgat, zoals Garganta do Diabo voor ons werd vertaald. Het laatste stuk en zeker op het platform was het behoorlijk nat door de wind die het water naar ons toe blies. Toch even gewacht met de poncho aantrekken tot de groepsfoto gemaakt was.

Dus een goede tip: neem ook op de eerste wandeling iets mee tegen het water! De watervallen zijn fantastisch, een imponerende hoeveelheid water in verschillende kleuren. In het park heel veel vlinders in prachtige kleuren, ze fladderden overal om ons heen. De volgende etappe ging per roeiboot. Zwemvest aan en in de rubberboot met één roeier, maar dat kon stroomafwaarts ook gemakkelijk. Mooi tochtje over het water van de Iguaçu. Na het afmeren stonden al open jeeps op ons te wachten die ons naar de ingang van het circuit superior brachten. Weer een mooie wandeling met weer een andere aanblik van de nooit vervelende watervallen. Even tijd voor een klein hapje en om kwart voor twee naar de jeeps, die ons naar de speedboot brachten. Sterk dalend parcours naar de oever. De tassen werden bij Alain in het restaurant achtergelaten omdat een nat pak bij de attractie hoort. De boot ging heerlijk snel over het water, daarna even stilhoudend om dan met volle vaart tot vlak bij de watervallen te komen. Ondanks de poncho behoorlijk nat, maar het is natuurlijk een fantastische belevenis. Weer aan wal nu een pittige wandeling omhoog, goed om het een en ander te laten drogen. Onderweg bleef het uitzicht op de watervallen fascinerend.

Terug bij Alain en onze tassen. De jeeps brachten ons een flink stuk richting uitgang. Het was inmiddels 5 uur en het werd bewolkt. Bij de uitgang nog snel wat gekocht van een Indiaanse vrouw, de sociaal zwakste groep van Brazilië. Met de bus nog even voorbij het hotel naar een hele grote winkel met allerlei souvenirs, naar mijn smaak iets té gestroomlijnd. Keurig op tijd terug in het hotel want een uurtje later barstte het onweer en de stortregen los. Ik bleek buitengewoon populair te zijn bij de zandvlooien, mijn beide onderbenen zaten vol rode plekken die op dat moment nog niet jeukten. Later wel! Daarin verschillen ze van muggenbeten. Of het echt helpt weet ik niet maar insmeren met DEET op deze excursie kan in ieder geval geen kwaad. Prima eten in het hotel; de koffie die na het eten gedronken wordt, bleek stijf te staan van de suiker. Dus die heb ik maar laten staan.

Braziliaanse kant van de watervallen
Vandaag staat de Braziliaanse kant van de watervallen op het programma en als er tijd genoeg is het drielandenpunt. 9 uur in de bus, vandaag met Martina en haar gehandicapte dochter. Het park bleek dichtbij te zijn. We moesten wel even uit de bus om door de ingang te gaan. De dochter kwam ons met stickers beplakken, het kaartje bleef in de streepjescodelezer achter. Deze kant van de watervallen bood een andere aanblik, maar ook hier heel indrukwekkend; een prachtig gezicht op de Argentijnse kant. Een gemakkelijke en rustige wandeling met af en toe uitzichtspunten. Een neusbeertje stak zo maar het pad over. Bij het duivelskeelgat over de smalle brug. Geen poncho mee, dus met de paraplu. Die kon niet goed tegen al het natuurgeweld en boog en klapte dubbel. Dus flink nat, maar dat hoort erbij. De regenkleding dus weer meenemen ondanks de mededeling dat het niet nodig is!

Tijdens de cappuccino op het terras kregen we ook de bevestiging van het onderweg al gehoorde gerucht dat we een directe vlucht naar Rio zouden krijgen en eerder weggaan. Dus niet naar het 3-landenpunt- de stuwdam zat er toch al niet in- , maar in plaats van een overstapvlucht en ‘s avonds laat aankomen in Rio nu comfortabel rechtstreeks en in de middag. Martina en Alain hadden in 1 minuut moeten besluiten of ze dit aanbod zouden aannemen, daarna moest de rest geregeld worden. Snel in de bus naar het hotel om de bagage klaar te maken. Paraplu en poncho in het hotel achtergelaten. Vóór half een waren we al weg en kwart voor een op de luchthaven. Wij hoefden alleen maar te gaan zitten terwijl onze koffers werden ingecheckt. Daarna meteen via de controle naar het vliegtuig, dat keurig op tijd om 13.20 uur vertrok.

Rio de Janeiro
Om 15.00 uur stonden we al in Rio, de bagage kwam ook snel. Buiten stond een bus klaar met een Italiaanse gids Max. En dat was allemaal op zondagmiddag in enkele uren geregeld! In Rio licht bewolkt, temperatuur 30 graden. Tijdens de rit van ruim een uur naar het hotel Mar Palace gaf Alain uitleg over het programma. Dat was natuurlijk ook direct aangepast. Zes uur naar de receptie. Alain zamelde vooraf geld in voor het eten, we hadden strikte opdrachten over geld en samen op stap gaan. Met z’n allen aan een lange tafel, beetje krap, maar wel een heel leuk en lekker restaurant. Ze kwamen met een blad met alle aperitieven als voorbeeld. Natuurlijk gekozen voor caipirinha. Daarna een uitgebreid saladebuffet en vlees, vlees en nog eens vlees aan tafel. Het tempo was adembenemend, maar het was allemaal heel lekker. Buiten was het inmiddels al wel donker, maar nog veel te vroeg om naar bed te gaan. Dus gewandeld naar de kunstmarkt, die op zondagavond op de boulevard gehouden werd. Mijn vriendin Ada besloot tot de aankoop van een schilderij, dat de hele reis nog mee moest als handbagage en een paar keer extra werd verpakt. Maar dat lukte aldoor, zowel in de minibussen als in de vliegtuigen.

Highlights van Rio de Janeiro
Vandaag vertrokken we om 8.30 uur vertrek onder leiding van gids Carlos. Eerst naar het Pão de Açúar, het Suikerbrood. De berg ontleent zijn naam aan de gelijkenis met de broodvorm waarin suikerriet werd getransporteerd. Nog heerlijk rustig zo vroeg op de morgen. Met de cabinelift eerst naar het tussenstation op Morro da Urca., daarna met de volgende cabine naar het Suikerbrood zelf. Mooi uitzicht over de stad, de verschillende stranden en natuurlijk het Christusbeeld. Er staat ook een modern fraai beeld boven op met als tekst: de rok zijn de golven van de zee, het middel zijn de stranden, de borsten zijn de bergen, het haar zijn de bossen, het silhouet is van een carioca vrouw, aan de voet zit een ibis.

Op de terugweg zagen we op Urca kleine aapjes in de bomen. Weer in de bus ging het door Rio de Janeiro naar het stadion Maracanã in de gelijknamige wijk. Vroeger bood dit stadion plaats aan 200.000 mensen, nu is de capaciteit op bevel van de FIFA teruggebracht tot 110.000. Nog wel even wat anders dan de Arena! In de hal voetafdrukken van beroemde voetballers, waaronder natuurlijk Pele. We mochten door de tunnel, waarin geluid van een juichend stadion werd nagebootst, het veld op, de kleedkamers bekijken en daarna met de lift naar boven. Naar het veld en de verschillende vakken voor toeschouwers gekeken. Voor mijn vriendin Willemijn werd gezocht naar een foto van Roberto Carlos, naar wie een recent adoptiekind in haar familie is genoemd.

Nu met de bus naar een sambaschool waar carnavalkostuums hingen waarmee je kon poseren voor een foto. Het carnaval is wel een heel gebeuren hier met kostbare plaatsen en kostbare kostuums. Tot slot van deze stadstoer naar de kathedraal, een merkwaardig gebouw. Een hoge koepel van wel 90 meter en stroken glas in lood tussen het beton. De kerk biedt plaats aan 25.000 mensen, maar met zo’n grote bevolking is dat ook wel nodig. Onderweg werd druk onderhandeld over de rest van het programma, wij wilden graag alles doen. Dus zowel boot als favela’s als Christusbeeld. Het lukte inderdaad om het programma voor de volgende dag in die zin aan te passen. Hulde aan deze flexibiliteit! Voor vandaag was het uitstappen en met Alain mee door de oude stad. De winkels waren dicht, het was een algemene winkelsluitingsdag. En dat met banken en kantoren open! Over de markt en door verschillende straten naar Confeitaria Colombo. Prachtig Jugendstil gebouw en ook een heel gezellig en goed voorzien restaurant. We lieten ons de lunch dan ook prima smaken.

Carnaval Brazilie, Braziliaanse vrouw verkleed

Vervolgens liepen we naar het metrostation, konden zelf een kaartje kopen. Wat een keurige metro, geen graffiti en gewoon tourniquets. Kan Amsterdam nog wel wat van leren! Een flink aantal haltes tot Copacabana. Bij de kiosk kaarten gekocht en bij het nabijgelegen postkantoor postzegels. Het werd bewolkt buiten nadat het weer de hele dag prima was geweest. Kaarten geschreven, gelukkig allemaal af, de adresetiketten had ik al van thuis meegenomen. Met een kleine groep naar hetzelfde restaurant als gisteren. Na het eten langs de boulevard gelopen naar het Copacabana Palace, een fraai hotel. Door de gang gelopen om een blik te slaan op het fraaie grote zwembad. Daarna weer terug naar ons hotel.

Boottocht, Corvocado en het Christusbeeld
Om half negen al met de bus naar de wijk Flamengo voor de boottocht. We waren veel te vroeg, dus wachten tot bij half tien. 2 uur varen langs de verschillende baaien, langs de Franse en Portugese versterkingen die strategisch bij de smalle ingang van de baai liggen en onder de hoge brug (Ponte Presidente Costa e Silva) tussen Rio en Niterói. We voeren ook langs het Niemeyermuseum in Niterói, een soort grote kop. Op de boot hadden we een geschiedenisdocent van de universiteit als gids, die na zijn recent behaalde master zijn PhD gaat doen over de Nederlandse geschiedenis. Hij leert nu Nederlands en komt over 2 jaar naar Amsterdam. Een van de groepsleden heeft hem het adres gegeven van een rijke Armeniër in Portugal die beurzen verstrekt. Wie weet helpt het. Half twaalf weer in de bus voor onze tocht naar de Corvocado en het Christusbeeld. Met de Zwitserse tandradtrein van 12.30 uur naar boven. Onderweg door het park overal bordjes met de namen van de bomen.

Na de trein weer verder met lift en roltrap. Beeld en stad geheel in de wolken, daarom besloten eerst wat te eten. Het geluk was wel met ons, want het weer klaarde op en we konden toch nog het beeld en het uitzicht bewonderen. Weer terug met de trein van twee uur en om half drie in de bus. Bij onze aankomst bij het hotel stonden de jeeps voor ons bezoek aan de favela’s al klaar. Stevig in de gordels op de open jeep en met hoge snelheid op pad. Naar de favela bij het park en het landhuis, nu museum, dat een rijke familie heeft achtergelaten bij hun verhuizing. Steile steegjes waar geen auto door kan, maar een soort selfsupporting gemeenschap. De gids vertelde ons al ongevraagd dat ze er niet op uit was om ons de ellende van hun land te laten zien. Elektriciteit wordt vanaf de straat afgetapt, hetgeen een netwerk van draden oplevert. Mooi voor de foto!

In deze favela wonen ongeveer 5000 mensen. Wij bezochten de kindercrèche voor kinderen van 2-4 jaar. De oudere kinderen gaan naar school. Kenmerkend is dat sommige huizen als blokkendozen boven op elkaar worden gebouwd om de volgende generatie te kunnen huisvesten. Er is ook een buurtcentrum met rode banken voor cursussen en een kamer waar vaccinaties van mens en dier kunnen plaats vinden. Daar komt ook een dokter voor adviezen, daadwerkelijke behandeling moet elders plaats vinden. De winkel bevat allerlei voorwerpen gemaakt uit recycled materiaal, buitengewoon vindingrijk, zoals hoedjes van plastic tasjes en tasjes van tape. Weer in de jeep en nu naar boven door het park. Op enige afstand een toekan gezien. Uit de jeep mochten we boven een huis bezoeken. Op het dakterras een prachtig uitzicht over de stad. Het huis zag er goed verzorgd uit met vooral een moderne en compleet uitgeruste badkamer. De tocht naar beneden ging via steile onregelmatige stenen treden. Beneden stonden de jeeps weer klaar, inmiddels overdekt vanwege de regen. Via Ipanema terug naar het hotel. Half zeven weer op pad, een beetje regenachtig, over de boulevard van Copacabana naar een Italiaans restaurant. Op de eerste verdieping had Alain een lange tafel gereserveerd met uitzicht op zee. Tijdens het eten hoorden en zagen we het buiten gieten, maar na het eten was het weer droog. Teruggewandeld over de boulevard.

Congonhas do Campo
Om 6.20 uur al naar Nederland gebeld met mijn mobieltje, daar is het tenslotte 5 uur later. Met regen vertrokken uit Rio. Eerste stop na een flinke rit door de bergen bij het “Huis van de Duitser”, waar ze echte kroketten verkochten. Nog wat vroeg om ze zelf te proberen. Rond twaalf uur gestopt voor de lunch in een kilorestaurant. Een bord salade van 277 gram en een glas rode wijn en dat allemaal voor 4 real. Weer in de bus. De volgende etappe ging naar Congonhas do Campo, met name naar de beroemde basiliek en de beelden van Lisboa, bijgenaamd Aleijadinho. Wat een levensverhaal: zelfs nadat hij zijn vingers was kwijtgeraakt, liet hij hamers en beitels aan zijn armstompjes vastmaken om te kunnen werken. En hij moest gedragen worden omdat hij geen tenen meer had en zijn mismaakte gezicht bedekken met een doek. En dan zulke beelden maken.

De kerk is in restauratie, maar de beelden buiten en de beelden van de kruisweg in de bijgebouwtjes van de kruisweg konden we goed bekijken. Ook daar werd druk gerestaureerd. In Ouro Preto stond de caipirinha al als welkomstdrankje op ons te wachten. Op de laptop van Alain werd de dvd van de watervallen getoond; de kwaliteit van de band hield niet over, maar de beelden waren leuk. Half zeven met de hotelbus naar het sfeervolle restaurant Deguste; het was niet ver weg, maar het plaveisel leende zich niet voor een avondwandeling in het donker. Na het voortreffelijke eten koffie in minikroesjes en een digestif van het huis.

Roccoco-stijl
Veel vogelgekwetter buiten, het is tenslotte lente. 9 uur weg met 2 busjes en gids Claudia. Een zeer enthousiaste vrouw uit Belo Horizonte, moeder van 4 kinderen. Ze was met de bus gekomen en was daarom al om 5 uur opgestaan! Eerst naar een overdadig versierde kerk, waar onze tassen in een bak met een hangslot moesten. Heel veel bladgoud en een trompe de l’oeuil aan het plafond. Ook de kerkschatten waren te bezichtigen. Daarna per lijnbus naar de volgende kerk, weer van Lisboa of Aleijadinho (kreupeltje). Prachtige beelden, veel soberder dan de barokkerk. In Brazilië heet dit roccoco.

Nog even tijd voor de markt en daarna koffietijd. Tijdens de koffie kwam een in metaal uitgedoste man voordoen hoe hij van een blikje een asbak kon maken. Goed, al dat recyclewerk. Weer omhoog naar het mineralenmuseum: zalen over evolutie, apparatuur en een heel bijzondere met alle soorten edelstenen. Na een korte lunchpauze met de lijnbus naar de goudmijn in Mariana. Het was daar heel rustig, typisch geen hoogseizoen. Met een rijdende kar 315 meter naar beneden. In het donker aan de wandel op zoek naar goud in de rotsen naar het ondergrondse meer. Indrukwekkend wat hier verricht werd. In de winkel schreven ze heel aardig de naam van de stenen van de ketting op het zakje. Weer met de lijnbus terug naar de stad. We konden kiezen om te blijven of terug te gaan naar het hotel. Met z’n tweeën gingen we winkelen. In het donker teruggelopen naar het hotel, ging zo waar goed, want oriëntatie is niet onze sterkste kant. Vandaag eten in het hotel.

Heel even in de hoofdstad Brasilia
Onrustig geslapen. Half drie is tenslotte geen normale tijd om op te staan. Heel donker buiten, niet echt koud. Koffer op de gang en naar beneden, waar een volledig ontbijtbuffet klaar stond. Wat een service, midden in de nacht! 4 uur vertrek, nagewuifd door het hotelpersoneel. Een flink eind rijden naar het vliegveld van Belo Horizonte. Vanaf 5 uur werd het licht, de zon kwam prachtig op. Ingecheckt en om 7 uur ging het minivliegtuig de lucht in. 8.15 uur landen we in Brasilia. Alain had ons aangekondigd dat het mogelijk was met een taxi door Brasilia te rijden, dat leek ons een uitstekend idee. Een onverwacht en interessant uitstapje. Veel mooie moderne gebouwen. De taxi’s doen dit kennelijk vaker, we mochten er ook af en toe uit om iets te bekijken en foto’s te maken. De kathedraal is heel bijzonder, licht met een gigantische koepel. Maar ook het paleis van justitie, de ambassades, het paleis van de president, de brug, waren zeer de moeite waard.

Manaus, hoofdstad van het Amazonegebied
10.15 uur weer terug op de luchthaven. Tijd zat, zeker toen de vlucht vertraagd werd tot 12.15 uur. Met het uur tijdsverschil kwamen we toch om 14.30 uur lokale tijd in Manaus. Vanaf de airport in een minibus. De bagage ging apart, maar die ruimte was te klein. Dat werd stouwen en de rest dus in de bus. Als sardientjes ging het door Manaus. Eerst naar het beroemde operagebouw met een goede rondleiding. We konden ook rondkijken, de balletschoenen van Margot Fonteyn staan in de vitrine. Met het busje naar de haven waar de boot al klaar lag. De boot ging met grote snelheid over het water naar de grens tussen de Rio Negro en Amazone. De verschillen in soortelijk gewicht, in stroomsnelheid en in temperatuur tussen beide rivieren zorgen dat het water niet mengt. Merkwaardig verschijnsel. Deze supersnelle excursie eindigde al vóór half zes. In het busje voor de lange rit naar Amazonet. Het begon slecht met een file door een ongeluk. Vanaf half zeven konden we doorrijden nadat we ook nog de chauffeur gewisseld hadden bij een benzinestation. 21.00 uur kwamen we aan bij het restaurant, waar een heerlijke maaltijd werd geserveerd. Daarna op zoek naar de lodge. De koffers klopten niet helemaal, maar het aardige personeel bracht het snel in orde. Douche zoals al aangekondigd met alleen koud water, went ook.

Wandelen in het Amazonegebied
Het ontbijt bleek prima verzorgd, werd aan tafel gebracht. We hadden tijd tot 10.00 uur. De groep werd in 2 groepjes verdeeld voor de wandeling over het terrein, ieder met een gids. Miguel leidde ons rond, hij sprak prima Engels, was Engelse leraar geweest bij de ambassade in Guyana, miste zijn familie en combineert nu de taken van gids, ober en manus van alles. 12 dagen werken en 3 dagen vrij, dan snel naar de familie in Manaus. Onder andere een cashewnotenboom gezien, met de noot onderaan een rode vrucht. Langs de boom met aapjes terug naar het restaurant. De aapjes zijn geïmporteerd, komen niet in deze regio voor. Voorbereidingen voor de tocht van de middag getroffen: badpak aan, paraplu, lampje, smeermiddelen mee. 35 km rijden naar de oever van de Amazone. Onderweg gestopt bij een ananasplantage. Ze groeien laag boven de grond. Er kan 5 keer per jaar geoogst worden, na 5 jaar is het terrein uitgeput en moet het een paar jaar braak liggen.

Aan de oever van de Amazone met z’n zessen aan boord. De motor van onze boot sloeg heel moeizaam aan en af en toe ook weer af. Wij namen een andere richting en misten zoals we later hoorden daardoor de dolfijnen en de meeting of the rivers. Maar de tocht was toch heel mooi. Er brak een geweldige bui los, waarvoor wij gingen schuilen bij een waterwinkeltje. Daarna moest er op piranha gevist worden. Onze stuurman kon het wel, gids Leonardo werd steeds fanatieker, maar het lukte hem niet. Ons ook niet, ondanks verwoede pogingen op verschillende plaatsen. De zon ging prachtig onder en toen het donker werd, gingen we zoeken naar kaaimannnen. Ondanks de vele pogingen van Leonardo en Rose die op blote voeten aan land gingen, lukte dat niet. Maar er kwam een andere boot langs en we kregen hem aangereikt. Deze kleine kaaiman konden we vervolgens weer te water laten. In het donker nog wat gevaren bij maanlicht, een bijzondere ervaring. De bus was nog voller dan op de heenweg omdat dit het enige vervoer naar ons park bleek te zijn. Het eten smaakte weer prima.

Een flink aantal muggenbeten aan beide bovenbenen, waarschijnlijk door de natte katoenen lange broek heen. Tijdens het ontbijt kwam mevrouw van Egeraat langs. Van haar hoorden we dat haar man Jack de dag ervoor weer was geopereerd en dat het goed met hem ging. Je kunt je toch nauwelijks voorstellen dat in deze afgelegen en vredige omgeving kortgeleden een schietpartij heeft plaats gehad waarbij de eigenaar werd neergeschoten! Gekozen voor de korte wandeling. Die bleek 2 uur te duren, 6 personen en 2 gidsen. Warm en vochtig. Termieten gezien, rode en zwarte mieren, een soort palmboom waarvan de tak met schudden kon worden opengeklapt en waaraan we mochten vlechten. Verder een Vicksboom tegen verkoudheid, een boom met geneeskrachtige werking tegen kanker, een boom met geneeskrachtige werking tegen gynaecologische klachten enz. Daarnaast een boom met mineraalwater in het opstijgende deel, verboden om te gebruiken omdat de boom dan doodgaat. Ook een bijzondere boom waarvan het kruid als dille rook, bij aansteken een probaat middel tegen muggen. Verder veel houtsoorten waaronder sandelhout. Kortom een weergave van een deel van de schatten van de Amazonejungle. Ook veel vogels te horen, overdag zijn ze niet te zien. Een werd door de gidsen de kapitein van het oerwoud genoemd.

Om 3 uur kwam de groep van de lange wandeling terug. Daarna gaan zwemmen in het meertje. Uiterst merkwaardig water met heel warme en heel koude gedeelten die niet wilden mengen, onafhankelijk van de diepte. Onze traditie uit Afrika om sherry te drinken op het terras van de lodge weer opgehaald. Niet teveel in verband met de avondwandeling. Het hol van een gordeldier gezien, en natuurlijk zwarte mieren, maar vooral indrukwekkend was de tarantula. De gids wist precies waar zij zat en lokte haar met een stokje het hol uit. De vrouwtjes leven solitair, verlammen de mannetjes na de bevruchting met gif. De uit de eitjes gekomen jongen kunnen dan het mannetje als voedsel gebruiken. Het hol is een meter diep, het gif kan bij de mens 3e graads brandwonden veroorzaken en zelfs dodelijk zijn. Dus heel voorzichtig.

De hele wandeling was spannend, in het stikdonker met alleen het licht van onze zaklampjes. De gids had 2 jaar bij de commando’s gewerkt en had dus veel nachtelijke oerwoudervaring. Na het eten naar de lodge om de koffer te pakken en nog even op bed te gaan liggen. De wekker om kwart over twaalf gezet, we moesten midden in de nacht op stap.

Pincavlucht
Wat een dag! Kwart over twaalf op. Koffie en cake stond klaar. Het hele bedrijf was al in actie: koffers halen, koffie zetten, uitzwaaien. Precies kwart voor twee vertrokken we in de minibus. Met een noodgang over de stille weg. Af en toe een nederzetting langs de weg, afgesloten met een hek. Veel maanlicht, maar ook heel veel weerlicht. Precies kwart voor vier op het vliegveld van Manaus. Bus uitgeladen. Koffers mee en in de hal gewacht tot de deur open ging. Ze waren kennelijk nog niet allemaal even wakker. Het vliegtuig vertrok op tijd om tien over zes. Buiten inmiddels regen.

De vlucht heet de pincavlucht met veel tussenlandingen. De vlucht verliep als volgt: 8.15 uur landing in Belém. Prachtig uitzicht over het grote deltagebied van de Amazone-uitmonding in de oceaan. De klok werd weer een uur vooruitgezet. Het vliegtuig werd bij elke tussenlanding in een noodtempo schoongemaakt. 9.45-10.45: naar São Luís; 11.10-12.20: naar Fortaleza, een grote stad uit de lucht te zien; 12.40-13.50: naar Recife, ook een grote stad; 14.15-15.30: naar Salvador. Tijdens elke vlucht werd er wat geserveerd. Na de landing verliep alles heel snel; de pinautomaat werkte niet, dus dat moest elders. Om 15.45 uur reden we al in onze iets ruimere minibus en om 16.30 uur arriveerden we in het hotel. Heerlijk gegeten in een restaurant langs de boulevard. Om 10 uur naar bed. Tenslotte 21 uur in touw geweest.

Salvador da Bahia
Vandaag stond Salvador da Bahia op het programma. Eerst langs de boulevard. De oude koloniale huizen zijn hier grotendeels vervangen door hoge en dure appartementcomplexen. Die hebben wel een mooi uitzicht en een directe eigen toegang tot het strand. Met een treintje omhoog naar de bovenstad. Op de plaats van de voormalige kathedraal staat nu een mooi kruis. We gingen wandelen over de pleinen, het Terreiro de Jesus wordt ongeveer omzoomd door kerken. Op het plein demonstreerde iemand het speciale houten muziekinstrument dat met een stukje steen bespeeld wordt. Leuke straatjes en pleinen en natuurlijk kerken. De blauwe kerk was voor de slaven, de St.Franciscuskerk voor de rijken. Dat liep de spuigaten uit. De slaven/het personeel dat de rijken naar de kerk vervoerden mochten de barokke rijkdom in de kerk niet zien en moesten in een apart niet versierd stuk blijven wachten. Navrant dat de patroonheilige de heilige van de armen is!

De aan de kerk grenzende kloosterhof is betegeld met blauwwitte tegels voorzien van allerlei uitspraken zoals: na de dood is ieder gelijk, jaloezie is de ergste ondeugd enz. Er waren zoveel kerken nodig omdat pas vanaf 1850 een kerkhof beschikbaar was voor het begraven van de doden. De kerken functioneerden tot die tijd dus primair als kerkhof. Nu ging de wandeling naar het kantoor van Tours Bahia, waar we een heerlijk drankje kregen (passievrucht met iets van alcohol). In het kilorestaurant op het plein wat gegeten. Daar werd ik geroepen bij een vrouw met een visgraat in haar keel. Het bleek een Nederlandse te zijn die met z’n vieren op pad waren. Zowel de bekende handgreep als de vinger in de keel en een stukje brood hadden niet het gewenste resultaat. De paniek kon ik gelukkig wel bezweren. Dringend geadviseerd om langs de Spoedeisende hulp van een privékliniek te gaan. Achteraf een goed advies, ze werd opgenomen en onder narcose werd de graat verwijderd.

Nu naar het paleis van de gouverneur, een prachtig, maar wat verwaarloosd gebouw. Mooie zalen en trappen, buiten schitterende terrassen. Boven een glazen plafond met de namen van alle staten van Brazilië. Nu met de lift terug naar de benedenstad. In de Mercado Modelo is echt van alles te koop, dus heerlijk voor de souvenirs. Met een taxi terug naar het hotel. ’s Avonds alweer onze laatste echte groepsavond. Iedereen ging mee met taxi’s naar de lift voor de bovenstad. De fontein op het plein was prachtig verlicht. Bij Mamma Bahia heerlijk gegeten en namens de groep een toespraakje gehouden dat Alain voor ons een uitstekende gids was en dat we volop genoten hadden. Het geluk was wel met ons, want op dinsdagavonden is er altijd live muziek op straten en pleinen. Op het grote plein was volop muziek en er werd gedanst. Er gebeurde van alles, de blikjes werden haast onder je handen weggehaald, de politie trad ook nog even op. Tegen half twaalf werd opgeruimd en was het voor ons ook tijd weer naar huis te gaan.

Praia da Forte
Voor het vertrek uit het hotel zagen we buiten capucijner-aapjes bezig om van de boom over te stappen op de electriciteitskabel en deze als evenwichtsbalk te gebruiken. Half tien afscheid van Alain en met Bruno in de bus. Langs de baai van Salvador, daarna een stukje grote weg en afslag Praia da Forte. Politiecontrole voordat we verder mochten, de toegang wordt gecontroleerd. Het was maar een kort tripje, dus hadden we nog flink wat tijd. Gewandeld door de straat vol winkeltjes naar het strand. De golven bleken wat onberekenbaar dus natte schoenen, maar die droogden wel weer.

Even in de zee gezwommen. We hadden een douche ontdekt bij het terras, waar we kokosmelk hadden gedronken; de kraan waar heerlijk warm water uitkwam werd van binnenuit bediend. Teruglopend vanaf het strand stond het witte kerkje nu open. Even binnen gekeken, er werd de rozenkrans gebeden door de aanwezigen. Met de hele groep aan grote tafels op het terras van het hotel gegeten. Een aanrader!

Dag zelf invullen
Vandaag een vrije dag. Een van onze reisgenoten ging met de bus terug naar Salvador, wij gingen met z’n drieën aan de wandel. Van het strand af liepen we over de niet geasfalteerde weg. Er wordt veel gebouwd. We zagen een gebouw met een kunst-walvis buiten. Museum? Het bleek het research centrum voor de walvissen te zijn. Bruno, dierenarts, bleek een jaar in Antwerpen gestudeerd te hebben en klapte nog heel aardig Vlaams. Hij vertelde ons van alles over de research en het centrum ter bescherming van de walvissen. Het is een NGO met financiële steun van Petrobras. Ze onderzoeken DNA, fotograferen de staartvinnen die net zo uniek zijn als vingerafdrukken. De walvissen komen in Bahia om te paren en te bevallen, de zwangerschap duurt 11 maanden. Om te eten trekken ze naar Antarctica waar ze per persoon een ton vis per dag verorberen. We mochten ook nog naar de video kijken die voor educatieve doeleinden gemaakt was.

Intussen was de schoolklas ons voorbij gelopen en zat nu buiten op de grond om les te krijgen over dit centrum. Vervolgens teruggelopen op zoek naar de taratuga’s of zeeschildpadden. Ook dit is een project gericht op ecotoerisme. Het project van Tamar probeert de zeeschildpadden te redden uit de visnetten. Hoe dat moet zagen we op de educatieve video. De grootste is 750 kg, de kleinste 150 kg. Het project wordt gesteund door het Wereld natuur fonds. Aardig opgezette tentoonstellingsterrein met vijvers met zeeschildpadden. Na een lunch met pittige gefrituurde visjes werd het tijd om te zwemmen. Heerlijk water, de bodem voelt nogal stenig aan. Dat is koraal. Weer onder de douche en als tegenprestatie voor deze service een caipirinha besteld. Het liep tegen het einde van de middag en de glazen moesten worden afgewassen. Dus kwam de aardige ober met plastic bekertjes en excuses om de drank uit de glazen over te schenken. Tijdens het eten met de hele groep begon iemand een ervaring te vertellen en gaf het stokje door aan de volgende, zodat we van iedereen een leuk verhaaltje kregen. Leuk initiatief en heel boeiend. Na de koffie bleek er op een terrasje nog live muziek te zijn van een onuitputtelijke gitarist en ook een blinde musicus. Dus daar nog tot sluitingstijd gezeten.

De laatste reals opmaken
Na het ontbijt op excursie met een paar reisgenoten naar het koraal. Het strand zag er heel anders uit bij eb, grote drooggevallen stukken met oud en nieuw koraal en er tussen overal kommetjes met water en prachtige visjes en krabjes. Heerlijk weer, zonnig en een windje. Wel gevaarlijk voor de zonnebrand! Terug in het hotel voor de laatste keer de koffer gepakt. Kwart over twee kwam gids Bruno ons halen met de bus. Uitgewuifd door de 2 leden die nog een paar dagen bleven naar het vliegveld. 20.30 uur in São Paulo. Daar nog even tijd op het vliegveld om onze laatste reals op te maken. Goede tip: geef alles uit vóór je door de douane gaat, want in de duty free afdeling accepteren ze alleen maar dollars. Het vliegtuig was niet vol, maar sommige mensen maakten daar wel wat asociaal gebruik van. Na 11 uur en 10 minuten vliegen landing in Parijs. Bijna iedereen stapte uit. We werden een aantal keren geteld, maar gelukkig mochten we wel blijven zitten. Na een vluchtige schoonmaak en een enkele nieuwe passagier vertrokken we en bereikten we langs de kust Schiphol, een prachtige reiservaring rijker.

Amsterdam, 14 november 2004, Cisca Griffioen

Gratis reisvoorstel Brazilië

Heb je interesse in een reis naar Brazilië? We helpen je graag om deze reis naar jouw wens samen te stellen. Reisbureau Reisgraag.nl scoort een 9+ in reviews, we zijn lid van ANVR, SGR & Calamiteitenfonds en we hebben al meer dan 12,5 jaar ervaring. Vul hieronder jouw wensen in voor jouw vakantie naar Brazilië, dan sturen we je gratis een voorstel op maat.