Een rondreis door Cappadocië en de Turkse Riviera

Bestemming: A. Cappadocië (Turkije) , B. Antalya
Periode: november 2015
Vervoer: Vliegtuig en bus
Accommodatie: Hotel
Organisatie: Stip Reizen

We worden door iedereen keihard uitgelachen. Honderdnegenentwintig euro voor een achtdaagse rondreis door Cappadocië en de Turkse Riviera met vlucht, hotel, ontbijt en diner erbij. Dat bestaat toch niet! Er zal wel een addertje onder het gras zitten. We zullen natuurlijk wel verplicht zijn om een duur excursiepakket te nemen. Nou nee. Het excursiepakket is onder de honderd euro en niet verplicht. Dus we gaan, het gure herfstweer van Nederland in november ontvluchtend. Als magneten aangetrokken door fantastische foto’s van luchtballonen over reuzenpaddenstoelen. Bovendien staat Stip-reizen, die in combinatie met Corendon deze reis aanbiedt, te boek als een uiterst betrouwbare organisatie.

Vanuit Schiphol vliegen we met een vliegtuig van Corendon naar Antalya. Op het vliegveld begroet Ŏzgül, onze reisleider, ons. Tot onze verrassing blijkt hij gewoon Nederlands te praten. Hij is weliswaar in Turkije geboren, maar is vervolgens met zijn familie op jonge leeftijd naar Leiden geëmigreerd en heeft daar kunstgeschiedenis aan de Leidse universiteit gestudeerd. Een paar jaar geleden is hij naar Turkije teruggegaan en sindsdien is hij gids. Deze man,die achter in de veertig is, heeft bovendien blauwe ogen, blond haar en is lang. Kortom, hij ziet er Nederlandser uit dan menig lid van dit gezelschap van zo’n twintig Nederlanders. Hij vertelt ons in de bus op weg naar ons hotel dat het Turkse volk vroeger is samengesteld uit wel meer dan tien stammen, die allemaal van andere streken in Europa afkomstig waren. Zijn oorspronkelijke stam leeft nu in het noordoosten van Turkije en de leden ervan kenmerken zich juist door lange mensen met blauwe ogen. We zijn nog geen half uur in Turkije en hij heeft nu al ons beeld van de Turken en Turkije fijntjes aan diggelen geslagen. Dat zal hij in deze acht dagen nog heel vaak doen. Het is hier heerlijk weer, tweeëntwintig graden met een briesje en men loopt hier nog in korte bloezen rond in november.

Antalya blijkt erg modern en toeristisch te zijn. Super-de-luxe hotels op een rijtje met brede straten ertussen en veel groen. Side, wat er tegenaan ligt schijnt nog toeristischer te zijn en meer stranden te hebben. We gaan nog naar een mooi park met een waterval.

Naar een van die super-de-luxe hotels, vijf sterren en alles inclusief behalve de drankjes, worden we gebracht. Het is in handen van Corendon en omdat het anders in november toch leegstaat is het zeer goedkoop. Er is een buffetdiner met zes rijen etenswaren om uit te kiezen. Ik vind het nog best moeilijk een combinatie te maken van de honderdvijftig toetjes, die daar klaar staan. Het eten is erg goed en na het een beetje te hebben laten zakken aan de pingpongtafel, besluiten mijn vriendje en ik naar de sauna van het hotel te gaan. We blijken badkleding te moeten aanhebben. Gauw kopen we in de winkeltjes van het hotel nog een zwembroek. Wanneer ik na het stoombad in de sauna zit, zie ik dat er in de ruimte tegenover me een man met een witte handdoek, die eruit ziet als de Turkse Anton Geesink. Hij is een naakte man stevig aan het masseren en de zweetdruppeltjes gutsen van zijn voorhoofd. Een kwartier lang werkt hij gestaag door, de vetrollen van de man op zijn tafel van voor naar achter en van links naar rechts knedend. Dan pakt hij ineens de waterslang en sproeit de man en hemzelf met een straal water af. Vervolgens komt hij zwetend onze sauna in en komt met een vuurrood gezicht de volgende toerist halen, die zich aan een behandeling wil onderwerpen.

De volgende dag vertrekken we na het ontbijt met de bus naar Cappadocië. Een moskee en museum in Konya stond op het programma, maar wij hebben daar alleen maar een lunch. Er is namelijk onverwachts sneeuw gevallen en de chauffeur moet zachter rijden dan normaal. Dus bewaren we deze excursie voor de terugreis. Langzamerhand gaat het landschap omhoog en heuvelachtig en zien we het steeds witter worden. Het is bizar om in een dag van de zomer naar de winter te rijden. Ik verveel me geen moment in de bus, al is het een lange reis. Vanaf het moment dat Ŏzgül is gaan vertellen over de politieke geschiedenis, de economie en de cultuur van Turkije ben ik ademloos aan het luisteren. Hij bespreekt met een toegankelijke taal moeilijke zaken, heeft humor en diepgang. Hij wijst ons op de moderne energiecentrales en fabrieken aan de kant van de weg: Turkije is in opmars; een modern land dat zich aan het ontwikkelen is en zich los aan het scheuren is van zijn buurlanden. Tegelijkertijd zijn er ook religieuze, conservatieve krachten, die dit tegen willen houden. Zowel in het sociale als politieke leven van vandaag, maar ook in de gezinnen thuis, veroorzaakt dit spanningen. Niemand weet echt welke kant het opgaat. Premier Erdogan heeft te maken met veel protesten, maar tot nu toe blijft hij zegevieren. Hoe lang nog? Niet alleen ik, maar iedereen in de bus, is diep onder de indruk van de verhalen. Alleen bij mij kun je het altijd van mijn gezicht aflezen. Mijn vriendje wordt steeds stiller. Voor Aksaray stoppen we nog even bij de Sultanhan - Keravanserai. Deze reizigersrustplaats uit de dertiende eeuw ligt langs een oude handelsroute. Aan de hoogte van de poorten, deuren en haken kun je nog duidelijk zien dat die karavaan met kamelen werd gehouden. Ik zie mezelf hier al warm tussen de kamelen overnachten. Ruimte genoeg.

In Cappadocië aangekomen is de lucht om zes uur al donker, maar omdat er een dikke laag sneeuw is gevallen, licht alles op. Binnen een dag zijn we van zomer naar winter gereisd met de bus. Ook het hotel is hier anders. Niet modern, maar oud. Geen hoogbouw, maar laagbouw van twee appartementen op elkaar. Geen luxe service maaltijden, maar gewone goede maaltijden, die aan tafel geserveerd worden. Ik vind dat gezelliger. Na de maaltijd haalt iedereen dekens tevoorschijn, worden verwarmingen op hun hoogste stand gezet en worden dikke vesten en lange laarzen onderling uitgeleend. Niet iedereen blijkt met zulke koude rekening gehouden te hebben bij het pakken. We gaan vroeg naar onze bedden. De tocht van meer dan vijfhonderdvijftig kilometer was mooi, maar we zijn nu ook goed moe. Bovendien gaan morgenochtend in alle vroegte sommigen van ons varen in een luchtballon.

Ik heb het niet gedaan want ik heb last van hoogtevrees. Maar als ik ’s morgens in de bus de foto’s zie van het besneeuwde tuflandschap met de roze opkomende zon waar ze laagvliegend overheen en doorheen gekomen zijn, heb ik wel enorme spijt. Het bleek zelfs heel goedkoop te zijn geweest. Het tuflandschap is oorspronkelijk ontstaan door uitbarstingen van de vulkanen ‘Eriyes’ en ‘Hasan Dag’.

Vervolgens is er door duizenden jaren harde wind en neerslag erosie ontstaan die spleten en gaten in rotsen hebben geslagen. Nu zijn er bizarre rotsformaties ontstaan, paddenstoelen, bergen met gangen en rotsen in allerlei dierenvormen en vormen van sprookjesfiguren. We vermaken ons als groep tijdens een korte wandeling door verschillende figuren in de rotsen te ontdekken.

Bizarre rotsformaties in het tuflandschap

Vervolgens rijden we met de bus door naar Pasabag: het dal van de monniken. We stappen uit en beginnen aan een wandeling door de tufsteenrotsen, die naar ‘Zelve’ leidt. In deze rotsen zijn kamers ontstaan, met ramen en deuren. De kamers zijn onderling verbonden en worden ook nog eens op natuurlijke wijze verwarmd door de lucht-en-waterstromen binnen in de rotsen en door de isolerende werking van de tufsteen. Ŏzgül vertelt dat vroeger Turkije vaak belegerd werd door vijandige groepen en legers. Dan scholen de monniken en boeren uit de omgeving boven in deze rotswoningen. Onzichtbaar voor de buitenwereld.

Ze legden voorraadkasten aan en bleven vroeger maandenlang hier verstopt. Het is fascinerend om hier rond te lopen, van het ene huis naar het andere, door de verschillende kamers, en je te wanen in vroegere tijden dat je hier zou wonen als Fred en Wilma Flintstone. We vinden zelfs een molensteen.

Het heeft ook een beetje van zoals kinderen huizen graven in het zand en kamers afbakenen van elkaar. Buiten ligt nog steeds de witte sneeuw, maar hierbinnen is het aangenaam warm. Het verbaast me dan ook niet als ik hoor dat op een gegeven moment mensen hier permanent zijn gaan wonen. Dat zou ik ook wel willen. Helaas mag het hier niet meer en op de meeste plaatsen niet meer vanuit redenen van natuurbehoud. Ik merk dat ik steeds meer Ŏzgül opzoek, om nog meer verhalen te horen over de geschiedenis van deze streek.
Niet iedereen is meegegaan. Sommige ouderen zijn in de bus gebleven of in het hotel, omdat er een vrij intensieve wandeltocht door de sneeuw en de gladde rotsen op het programma stond. Ook is een Nederlands-Turks stel even een midweek op familiebezoek. Zij hadden ontdekt dat deze tocht eigenlijk de goedkoopste is om naar Cappadocië te reizen en ook nog een paar dagen Antalya mee te kunnen pikken. Het blijkt gelukkig allemaal te kunnen. De excursies zijn niet verplicht. In Zelve aangekomen bezoeken we verschillende dalen, waarvan het Witte Dal, dat nu nog witter is door de sneeuw, en waar we een tufsteenrotsformatie zien die erg op een kameel lijkt. Een bekende fotoplek, blijkt wel. Aan het eind van de middag bezoeken we een tapijtknoperij en tapijtfabriek. We krijgen thee en ondertussen laten ze allerlei traditionele en moderne tapijten zien. Ik vond het wel mooi om iets van deze Turkse cultuur en huiskunst te zien te krijgen, maar ik geloof niet dat iemand iets gekocht heeft.

’s Avonds zijn de meeste mensen uit onze bus moe, maar mijn vriendje en ik hebben ons opgegeven voor een folkloredansavond met allerlei Turkse dansen en verder hapjes en drankjes uit de streek. Zelf ben ik een dansfanatica, dus natuurlijk ga ik mee. Hier worden we in het begin verrast met een Derwish-dansvoorstelling. Het wordt donker gemaakt in de zaal. Dan klinkt er een soort slangenbezweerdersmuziek. Vervolgens is er een zwak oranje schijnsel en verschijnen er zes mannen met witte broeken en wijde witte jurken aan. Op hun hoofd is een soort wit hoofddeksel. Ze draaien om hun eigen as op de muziek, sneller en sneller. Wanneer ze ronddraaien fladderen de wijde witte rokken van de jurken als bromtollen rond. Ze brengen hiermee niet alleen zichzelf in trance, maar ons ook. We komen allemaal in hogere sferen. De folkloristische dansen die volgen, zijn ook mooi, maar wel van een heel ander kaliber dan deze.
In de pauze ga ik even naar Ŏzgül, die aan de andere tafel met een Turkse bezoekende vriendin zit, om wat meer te horen over deze Derwish-dans. Deze blijkt in het verleden vooral beoefend te zijn geweest door de orde van de dansende Derwishen. Deze is opgericht door de Turkse filosoof Mevlana. In het oosten wordt hij gezien als de grote Islamitische filosoof. In het westen is hij vooral bekend als de dichter Rumi. In de Selsjoekentijd had de orde van de dansenden Derwishen vele aanhangers. Na het oprichten van de Turkse republiek, werd de orde echter verboden. Er is nu alleen nog maar het Mevlana-museum in Konya, wat we op onze terugweg gaan bezoeken. Mevlana of Rumi schrijft over dansen als een manier om los te komen van je dagelijkse zorgen. Al mediterend en ronddraaiend kun je in trance te komen en zo dichter bij het hogere of, zoals je wilt, bij God te komen.

Ik zeg tegen Ŏzgül, dat ik daarin toch ook wel wat Hindoeïstische of Boeddhistische trekjes in zie. Dat klopt wel, zegt hij. Vroeger liep vanuit India de zijderoute via Turkije naar het westen. Door het contact met de handelaren en andere reizigers uit het oosten werden ook filosofische en religieuze ideeën meegevoerd, bijvoorbeeld van het boeddhisme, hindoeïsme, maar ook van de Tao. Mevlana of Rumi heeft hier een meer persoonlijke vertaling aan gegeven. Hoewel ik nog wel langer had willen luisteren, maken de blikken van Ŏzgül ’s tafeldame en mijn eigen schuldgevoel, dat ik snel weer naar mijn eigen tafel ga. Na nog een serie dansen, worden we allemaal uitgenodigd om ook het buikdansen of andere oosterse dansen uit te proberen. Uiteindelijk staan we toch weer ook disco te dansen en te rock-en-rollen. Heerlijk! Ik houd niet van een polonaise, maar toen er een werd gehouden op Turkse muziek, die ook naar buiten de sneeuw in ging, heb ik toch meegedaan want dat vond ik wel heel bijzonder.

De volgende dag hebben we een excursie naar de onderaardse stad “Kaymaki”. Ten tijde van een Arabische belegering hebben de bewoners uit de streek hun toevlucht genomen in deze ondergrondse stad. Drie verdiepingen hoog is deze en het bestaat uit vele huizen met verschillende kamers. Gangenstelsels vormen de straten. Een ongelofelijke ervaring vind ik dit. Griezelig, maar ook interessant en soms zelfs grappig, bijvoorbeeld wanneer we in de ‘bedden’ gaan liggen, uitgehakt in het steen.
Daarna zet onze reis zit voort naar Göreme, wederom rotsgebouwen, maar zo mooi dat ze zijn opgenomen op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Het is een soort openluchtmuseum van rotskerken met prachtige fresco’s en begraafplaatsen. Er zijn echter ook bewoonde rotswoningen en zelfs hotels in rotsen.

Als ik ergens geld wil pinnen, loopt Ŏzgül met me mee om de plek van de automaat aan te wijzen. ‘Wat moesten jullie daar samen?’, vraagt mijn vriendje als ik terug de bus in kom. ‘Pinnen’, zeg ik verbaasd. ‘Hij liet me de automaat zien’, maar hij reageert slechts bokkig. Het is laat en we zijn allemaal moe en hongerig. Voldaan laten we ons naar ons hotel en onze warme avondmaaltijd rijden.

De volgende dag rijden we met de bus terug richting Turkse Riviera en doen we de stad Konya met het Mevlana-museum aan. Er staat ook een grote moskee bij waar beeltenissen en uitspraken van Mevlana in hangen. Ik vind het vreemd want je mag toch geen mensen afbeelden in de moskeeën volgens het Islamitische geloof? Of heb ik dit mis? Toch zie ik in de moskee bij zijn beeltenis mensen hartverscheurend huilen en zich op de grond werpen. Ik geneer me dat ik hier als toerist toeschouwer van ben en ga gauw naar buiten en vraag Ŏzgül, hoe dit zit. Het is niet overal zo strikt, blijkt. Bovendien zeggen de mensen tegen zichzelf, dat ze hier niet Mevlana of Rumi verheerlijken, maar dat ze door zijn woorden en zijn gedichten, bij hun eigen verdriet komen en zo hun eigen doden kunnen herdenken. Ik kan het me wel voorstellen en ga maar naar het museum ernaast. Omdat het meeste in het Turks is, begrijp ik er weinig van. Ik koop nog wel een boekje over Rumi met een aantal van zijn gedichten erin. Ik lees een aantal fragmenten over een liefde, die hij zou hebben voor een andere man en vraag me af of deze verhalen over hem ook bekend zijn bij de gesluierde dames en bebaarde heren, die ik hier rond zie lopen in deze conservatieve stad en in dit museum. Wie weet? Als we in Antalya in ons oorspronkelijke hotel zijn teruggekeerd, overvalt ons de westerse luxe nog meer dan de vorige keer. Alsof we in een heel andere wereld en tijd zijn geweest.

De dag erop gaan we naar de antieke stad Perge. Vroeger was deze door de rivier Kestros, die toen nog bevaarbaar was, met de Middellandse Zee verbonden. De stad was onafhankelijk tot de komst van Alexander de Grote in 334 voor Christus. Daarna werd ze ingelijfd door de Grieken. Van oudsher worden er in de landen rondom de Middellandse Zee godinnen vereerd. Zo ook in Perge. Daar werd zelfs een lokale godin aanbeden: Artemis van Perge, de vruchtbaarheidsgodin.

De Grieken namen deze traditionele godinnenaanbidding gewoon op in die van henzelf en plaatsten eigenlijk nog een aantal extra godinnen aan de lijst van goden en godinnen van henzelf. De Romeinen die daarna kwamen deden hetzelfde. Ook het vroege christendom ging er zo mee om, al lieten ze vaak wel een aantal godinnen samenvallen in Maria. Echter vanaf de derde eeuw na Christus werd de christelijke godsdienst steeds meer patriarchaal en strenger: er mocht maar een god worden aanbeden. Ook Paulus, die in deze stad Perge, zijn eerste beroemde uitspraken deed, liet zich hier graag over uit. Fragmenten hierover zijn te vinden in het Oude Testament, maar ook in de Koran. Veel beeltenissen en tempels van de traditioneel aanbeden goden en godinnen werden in die periode verwoest, maar in Perge is ook nog veel blijven staan van de oude stad en oude tempels. Er is zelfs nog een zuil met een afbeelding van Artemis van Perge te zien. In de souvenirshop koop ik een replica van de godin.

Dan rijden we naar het beroemde Romeinse theater ‘Aspendos’, dat een van de best bewaarde Romeinse openluchttheaters is. De tribunes hebben de tand des tijds doorstaan. Er worden ook nu nog theatervoorstellingen, concerten en opera’s in gehouden. Ik vond het mooi, maar vond Perge indrukwekkender.

Aan het eind van de middag is er een bezoek aan een juwelierscentrum. Veel mensen in de bus klagen hierover. Ze zijn bang onder druk te worden gezet om iets te kopen. Ik zeg tegen hen, dat ze dit anders moeten zien. Kijk, het zijn gewoon onze sponsoren. Anders was deze reis nooit zo goedkoop geweest en verder moet je binnen gewoon je rug houden als je iets niet wilt kopen. Dat doen we dan ook, zelfs aan ze in een klein kamertje mijn vriendje onder druk gaan zetten om een trouwring voor me te kopen. ’s Avonds in het hotel in Antalya is er dansen en karaoke.
Ook de dag erna is er zo’n excursie. Ditmaal aan een lederfabriek met een modeshow in leren jassen. Kortingen, kortingen, kortingen. Paradoxaal genoeg werken die in een Nederlands gezelschap niet. In ieder geval ons gezelschap voelt zich erdoor voor de gek gehouden met de oorspronkelijke prijs en is daardoor helemaal niet meer geneigd om een leren jasje aan te schaffen.
Er is die dag echter ook een boottocht georganiseerd samen met het reisgezelschap van de andere bus Nederlanders. Van te voren is er nog de kans om te zwemmen in de zee. We grijpen deze gelegenheid met beide handen aan. Hoe wonderlijk is het om na een aantal dagen in de sneeuw, nu in november nog te kunnen zwemmen in de zee. De temperatuur van het water is nog gewoon aangenaam. Tijdens de boottocht en het heerlijke etentje boven op de boot horen we de avonturen en verhalen van de andere groep. Zij hebben de zelfde reis, maar dan in omgekeerde volgorde gemaakt. Leuk om hen ook te leren kennen en goed ook om sommige indrukken te relativeren, omdat het bij die groep toch anders was.

De laatste avond is nabij. In de bustocht naar het hotel wordt er wat geld opgehaald voor gids en voor de chauffeur, die ons door de besneeuwde en gladde wegen steeds veilig heeft vervoerd. Als we uitstappen voor het hotel, nemen we officieel van hen afscheid. Ik geef Ŏzgül mijn emailadres op een kaartje, dat ik in de bus beschreven heb. Ik zeg hem dat mocht hij weer eens gids zijn van zo’n rondreis, maar dan van een ander deel van Turkije, ik heel graag weer mee ga en of hij het dan wil laten weten. Hij bedankt me voor het compliment, maar zegt me dat hij het helaas nooit ruim van te voren weet.

Als ik op onze kamer kom is mijn vriendje woest. Hoe durf ik hem zo voor schut laten staan waar iedereen bij was? Hij kon wel door de grond zakken van schaamte. Bovendien, de blikken waarmee ik die man de hele week had aangekeken en mijn grote ogen zeggen volgens hem genoeg. Hij heeft er genoeg van. Het moet nu maar afgelopen zijn. Ik moet mijn gevoel maar volgen en maar naar die man toegaan en mijn gevoelens gaan verklaren. Wat ik ook zeg, het maakt niet uit. Hij houdt voet bij stuk, gaat niet beneden mee eten of nog even shoppen en smijt uiteindelijk zelfs een kussen naar mijn hoofd. Ga naar die man toe! Woest ga ik de kamer uit. Ik heb helemaal geen zin om naar Ŏzgül toe te gaan, ook al weet ik dat hij in de bar zit. Bovendien wat moet ik verklaren aan hem? Dat ik verliefd op hem ben? Ik weet niet eens of dat wel zo is. Misschien zeggen mijn ogen en mijn gezicht het wel, maar zelf ben ik me er niet van bewust. Ik dacht alleen maar aan Ŏzgül als een fantastische verteller. Het is natuurlijk wel zo dat ik een fantastische verteller en een fantastisch verhaal onweerstaanbaar vind. Maar of dat verliefdheid is? Verliefdheid is ook een fantastisch verhaal! Vooruit..misschien is het verliefdheid op de verteller, want een goede verteller is zeldzaam in de moderne tijd. Maar ik moet niets!

Geschreven door Rian Voet

Gratis reisvoorstel Turkije

Heb je interesse in een reis naar Turkije? We helpen je graag om deze reis naar jouw wens samen te stellen. Reisbureau Reisgraag.nl scoort een 9+ in reviews, we zijn lid van ANVR, SGR & Calamiteitenfonds en we hebben al meer dan 12,5 jaar ervaring. Vul hieronder jouw wensen in voor jouw vakantie naar Turkije, dan sturen we je gratis een voorstel op maat.