Risicolanden in verband met tropische virussen

Naast natuurrampen, politieke onrust en terrorisme kunnen ook virusinfecties een reden zijn om de vakantie toch nog even uit te stellen. Voor het zikavirus, het ebolavirus en het MERS-coronavirus bestaan (nog) geen vaccinaties en zij kunnen een (groot) risico vormen voor bepaalde groepen van de bevolking.

Zikavirus in Zuid- en Midden-Amerika

Sinds mei 2015 is er sprake van een zikavirus-uitbraak in Latijns-Amerika. Dit virus wordt verspreid door zogenaamde Aedesmug (tijgermug) en kan zikakoorts veroorzaken. Symptomen behalve koorts zijn oogontstekingen, hoofdpijn, gevoelloosheid, spier- en gewrichtspijn, huiduitslag, gebrek aan eetlust, overgeven, diarree en buikpijn. Behalve het dragen van bedekkende kleding, het slapen onder een klamboe en jezelf goed insmeren met een muggenwereldmiddel dat DEET bevat kun je niet veel doen om het zikavirus te voorkomen. De meeste mensen herstellen in 2-7 dagen volledig, maar er zijn aanwijzingen dat het zikavirus tijdens een zwangerschap schadelijk kan zijn voor het ongeboren kind. Definitief bewijs van de samenhang tussen een hersenafwijking bij de foetus en het zikavirus is er echter nog niet.

Het zikavirus is verwant aan virussen die dengue (knokkelkoorts) en gele koorts veroorzaken. In de gebieden waar het zikavirus is gemeld, komen ook dengue en/of chikungunya virussen voor. Het is waarschijnlijk dat al deze virussen door dezelfde muggen worden overgedragen. Het virus is ook aangetoond in menselijk sperma, maar volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is er meer bewijs nodig om te bevestigen dat het virus ook via seksueel contact kan worden overgedragen. 

Het zikavirus is in Nederland alleen vastgesteld bij mensen die dit in het buitenland hebben opgelopen. Op dit moment zijn er 13 Nederlandse reizigers in Suriname besmet geraakt met het virus en ook is het virus opgedoken op Bonaire en Curaçao. In Nederland zelf komt de Aedesmug niet voor.

Reisadvies: Voor zwangere vrouwen wordt een reis naar Latijns-Amerika op dit moment sterk afgeraden.

LET OP: Pas als er sprake is van een negatief reisadvies moeten reisorganisaties de reis omboeken of het geld terugstorten. Reizigers dreigen op dit moment dus de compensatie voor de annulering van een reis naar zika-gebieden mis te lopen. Houd het actuele nieuws in de gaten, want het zou kunnen dat Nederland over niet al te lange tijd het voorbeeld van België en de Verenigde Staten volgt en een negatief reisadvies afgeeft voor gebieden waar het zikavirus heerst.

MERS-coronavirus in het Midden-Oosten

Het 'Middle East Respiratory Syndrome-coronavirus' kan leiden tot luchtweginfecties bij dieren en mensen. Dit kan resulteren in een ernstige longontsteking. Vooral voor mensen die al met andere gezondheidsproblemen kampen is het virus gevaarlijk. MERS-CoV is een redelijk nieuw type coronavirus, dat actief is in Saoedi-Arabië, Verenigde Arabische Emiraten, Qatar, Oman, Koeweit, Egypte, Libanon, Iran en Jordanië. Het virus dankt zijn naam dan ook aan de regio waar het voor het eerst is opgedoken: het Midden-Oosten.

Hoe het MERS-coronavirus precies wordt verspreid, is nog steeds niet helemaal duidelijk. Het virus wordt ook aangetroffen bij dromedarissen in het Midden-Oosten en het vermoeden bestaat dan ook dat zij het op mensen overbrengen. Iemand die besmet is met het virus kan het op iemand anders overdragen door hoesten en niezen. In mei 2014 zijn twee Nederlanders uit Saoedi-Arabië teruggekeerd met het MERS-CoV.

Reisadvies: De ziekteactiviteit van MERS-CoV is momenteel beperkt, daarom geldt er geen negatief reisadvies voor het Midden-Oosten. Wel worden mensen met een zwakkere gezondheid of een chronische ziekte aangeraden eerst met hun huisarts te overleggen of een reis naar het Midden-Oosten voor hen verstandig is. Saoedi-Arabië adviseert ook zwangere vrouwen, kinderen jonger dan 12 jaar en ouderen boven de 65 jaar om wellicht hun reis uit te stellen.

Ebolavirus in West-Afrika

Ebola is een zeldzame maar ernstige infectieziekte. Het veroorzaakt levensgevaarlijke bloedingen in het lichaam en verspreidt zich via direct menselijk contact of door het eten van besmette dieren. De kans dat iemand overlijdt wanneer hij of zij een besmetting opgelopen heeft, is groter dan 50%. Er is (nog) geen behandeling tegen het virus.

De ziekte is vernoemd naar de rivier Ebola in Congo, waar het virus voor het eerst werd ontdekt. Dit gebeurde al in 1976, toen er uitbraken in Soedan en de Democratische Republiek Congo voorkwamen. Begin 2014 brak ebola uit in West-Afrika, in Guinee, aan de grens met Sierra Leone en Liberia. Ondertussen is de uitbraak in Guinee, Liberia en Sierra Leone gestabiliseerd.

Wanneer er sprake is van een ebola-uitbraak is het zaak om de patiënten snel te herkennen. Deze mensen worden afgezonderd, om te voorkomen dat er nieuwe besmettingen plaatsvinden. Door een bloedonderzoek wordt in het laboratorium aangetoond of mensen besmet zijn.

Reisadvies: Tijdens een ebola-uitbraak wordt aangeraden dit land niet te bezoeken. Wanneer je dit toch doet, probeer dan het contact met mensen of dieren die besmet zijn met het ebolavirus te vermijden.